بی حسی دست و پا یک مورد عمومی و رایج است که بسیاری از افراد در زندگی خود آن را تجربه میکنند. بی حسی دست و پا میتواند یک احساس موقتی باشد که توسط عوامل سادهای مانند فشار روی اعصاب و خوابیدن روی دست و یا نشستن زیاد بر روی یک پا احساسی مثل گزگز، مورمور و یا سوزن سوزن شدن ایجاد شود. همچنین البته که ممکن است علت بی حسی دست و پا یک بیماری زمینهای باشد. در این مقاله از کلینیک فیزیوتراپی سایا، علل بی حسی دست و پا را بررسی میکنیم و در مورد برخی از درمانهای خانگی که میتوانند این مشکل را تسکین دهند، صحبت خواهیم کرد.
بی حسی دست و پا
بی حسی دست و پا به از دست دادن حس یا احساس ضعف، سوزن سوزن شدن و یا مورمور و گزگز در قسمت خاصی از دست و پا اشاره دارد که در خیلی از موارد در عین عادی بودن، میتواند نگرانکننده باشد. هنگامی که بی حسی دست و پا رخ میدهد، میتواند به شدت آزاردهنده باشد، زیرا این نواحی برای انجام کارهای روزانه و حفظ تعادل ضروری هستند.
درک علل بی حسی دست و پا برای رسیدگی به مسائل زمینهای و جستجوی درمان مناسب بسیار مهم است. در ادامه، ما عمیقتر به این موضوع میپردازیم و عوامل مختلفی را که میتوانند به این احساس کمک کنند، بررسی میکنیم.
علت بی حسی دست و پا چیست؟
نوروپاتی محیطی از علت بی حسی دست و پا
یکی از شایعترین علت بی حسی دست و پا نوروپاتی محیطی است. این وضعیت زمانی رخ میدهد که اعصاب محیطی که نخاع را به بقیه بدن متصل میکنند، آسیب ببینند. نوروپاتی محیطی میتواند توسط عوامل مختلفی از جمله دیابت، کمبود ویتامینهای گروه B، بیماریهای خود ایمنی مثل MS، بیماری لایم و برخی داروها ایجاد شود. این وضعیت زمانی رخ میدهد که اعصاب محیطی که سیگنالها را بین سیستم عصبی مرکزی و بقیه بدن منتقل میکنند، آسیب ببینند.
سندرم تونل کارپال از علت بی حسی دست و پا
سندرم تونل کارپال زمانی اتفاق میافتد که عصب میانی که از ساعد تا دست کشیده میشود، در مچ دست فشرده یا تحریک شود. این فشار میتواند منجر به بی حسی، گزگز و ضعف در دست شود. حرکات مکرر دست، مانند تایپ کردن و برخی شرایط پزشکی میتواند باعث ایجاد سندرم تونل کارپال بشود.
سندرم تونل کارپال به دلیل فشرده شدن عصب هنگام عبور از یک تونل باریک در مچ دست به نام تونل کارپال ایجاد میشود. حرکات مکرر دست، آسیب مچ دست، آرتروز، تغییرات هورمونی، و برخی شرایط پزشکی میتواند در ایجاد سندرم تونل کارپال نقش داشته باشد.
از این رو یکی دیگر از موارد مهم در علت بی حسی دست و پا داشتن سندرم تونل کارپال است.
فشردهسازی اعصاب مهم ترین علت بی حسی دست و پا
وقتی که یک عصب فشرده شود منجر به بی حسی دست و پا میشود. اعصاب دست و پا ممکن است به دلایل مختلفی مانند فتق دیسک در ستون فقرات، تنگی ستون فقرات یا حرکات تکراری که فشار بیشازحد بر روی اعصاب خاص وارد میکند، فشرده شوند. این فشردگی میتواند سیگنالهای عصبی را مختل کند و منجر به بی حسی دست و پا شود.
مشکلات گردش خون ذیگر علت بی حسی دست و پا
جریان ناکافی خون در دستها و پاها نیز میتواند یکی از انواع علت بی حسی دست و پا شود. شرایطی مانند بیماری شریان محیطی که شامل باریک شدن رگهای خونی میشود، میتواند میزان اکسیژن و مواد مغذی را که به اندامها میرسد محدود کند و منجر به بیحسی و احساس سوزن سوزن شدن شود.
علل دیگری نیز برای بی حسی دست و پا وجود دارد که باید در طول فرآیند تشخیصی در نظر گرفته شوند. اینها شامل بیماریهای خود ایمنی مانند MS، عفونتهای خاص مانند HIV/AIDS، آسیبهای نخاعی، آسیبهای عصبی، برخی داروها مانند داروهای شیمیدرمانی و ناهنجاریهای ساختاری مانند فتق دیسک در ستون فقرات است.
تشخیص علت خوابرفتگی و گزگز دست و پا
تشخیص علت بی حسی در دستها و پاها نیاز به ارزیابی جامع توسط یک متخصص دارد. آنها عوامل مختلفی از جمله سابقه پزشکی، علائم، معاینه فیزیکی و آزمایشها احتمالی اضافی را برای تعیین علت زمینهای در نظر میگیرند.
برای تعیین نوع خاص علت بی حسی دست و پا، پزشک ممکن است احساس دست و انگشتان و یا قدرت عضله شخص را تست کند تا معلوم شود که آیا ضعفی وجود دارد یا خیر. متخصصان ممکن است آزمایشهای اضافی مانند مطالعات هدایت عصبی، الکترومیوگرافی یا EMG برای سنجش ضربان عصبی و چک کردت سلامت اعصاب، آزمایش خون (برای بررسی کمبود ویتامین، عملکرد تیروئید، دیابت و بیماریهای زمینهای دیگر)روشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس، MRI استفاده کنند.
مهم است که به یاد داشته باشید که علت بی حسی دست و پا برای هر فردی منحصربهفرد است و تشخیص آن باید توسط یک متخصص واجد شرایط بر اساس ارزیابی کامل علائم و سابقه پزشکی فرد انجام شود.
زمان مراجعه به پزشک برای بی حسی دست و پا
در مواقعی که علائم بی حسی دست و پا شدید شود و گذران زندگی برای شخص سخت شود، او نیاز دارد که به پزشک مراجعه کند. شاید بی حسی دست و پا در ذهن ما فقط چیزی شبیه به مورمور شدن باشد، درصورتیکه اگر این مسئله ناشی از یک بیماری زمینهای باشد، میتواند به شدت زندگی شخص را تحت تاثیر قرار دهد و امورات روزمرهاش را مختل کند. در صورت مشاهده علائم زیر به همراه بی حسی دست و پا بدانید که وقتش است شخص به پزشک مراجعه کند.
- فلج شدن یک سمت بدن
- عدم توانایی تکلم
- تغییر در سیستم بینایی
- بی حسی ناشی از آسیبدیدگی کمر
- عدم کنترل ادرار و مدفوع
- گیجی، گرفتگی و لرزش در بدن
- بی حسی در هنگام راه رفتن
درمان بی حسی دست و پا
احساس بی حسی در دستها و پاها را نباید نادیده گرفت، زیرا میتواند نشانه یک بیماری زمینهای باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. مشاوره با متخصص فیزیوتراپی برای تشخیص دقیق و درمان مناسب بسیار مهم است. آنها یک ارزیابی کامل انجام خواهند داد که ممکن است شامل بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشهای احتمالی بیشتر مانند مطالعات هدایت عصبی یا آزمایش خون باشد.
درمان بی حسی دست و پا بستگی به علت زمینهای دارد که از طریق تشخیص مناسب شناسایی میشود. برای تشخیص دقیق و برنامه درمانی شخصی ضروری است که با یک پزشک متخصص یا کلینیک فیزیوتراپی مشورت کنید.
اگر بی حسی ناشی از یک وضعیت پزشکی زمینهای، مانند نوروپاتی محیطی یا سندرم تونل کارپال باشد، تمرکز اصلی بر روی درمان یا مدیریت آن وضعیت خواهد بود. این ممکن است شامل مدیریت دارو، اصلاح شیوه زندگی و مداخلات تخصصی در صورت لزوم باشد.
همچنین فیزیوتراپی میتواند نقش مهمی در مدیریت بی حسی دست و پا داشته باشد. فیزیوتراپیست میتواند تمرینات و کشش های خاصی را برای بهبود عملکرد عصبی، تقویت نواحی آسیبدیده و کاهش علائم طراحی کند. آنها همچنین ممکن است از تکنیکهایی مانند درمان دستی، درمان اولتراسوند و تحریک الکتریکی برای کمک به بهبودی استفاده کنند.
توجه به این نکته مهم است که رویکرد درمانی ممکن است بسته به علت خاص و شدت بی حسی دست و پا متفاوت باشد. همکاری نزدیک با یک متخصص یا کلینیک فیزیوتراپی، یک برنامه درمانی فردی متناسب با نیازهای شما را تضمین میکند. آنها پیشرفت شما را زیر نظر خواهند داشت و هرگونه تنظیمات لازم را برای بهینهسازی بازیابی شما انجام میدهند.
درمان خانگی بی حسی دست و پا:
درحالیکه مهم است برای تشخیص دقیق، علت بی حسی دست و پا و درمان مناسب با یک متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید، برخی از درمانهای خانگی وجود دارد که ممکن است به کاهش بی حسی دست و پا کمک کند:
حرکات کششی و ورزش
تمرینات کششی ملایم میتواند جریان خون را بهبود بخشد و فشار روی اعصاب را کاهش دهد. متخصصان فیزیوتراپی میتوانند در مورد برنامه تمرینات خاص خانگی که مناطق آسیبدیده را هدف قرار میدهند راهنمایی کنند.
اصلاحات ارگونومیک
ایجاد اصلاحات ارگونومیک در فضای کار و فعالیتهای روزانه میتواند به کاهش فشار روی دستها و پاها، پیشگیری یا کاهش علائم بی حسی کمک کند. این ممکن است شامل استفاده از کیبوردهای ارگونومیک، تکیهگاه مچ، وضعیت نشستن مناسب و استراحت منظم و کشش بدن باشد.
درمان سرد و گرم
اعمال گرما یا سرما در نواحی آسیبدیده میتواند به بهبود گردش خون و تسکین موقت بی حسی دست و پا کمک کند. کمپرس آب گرم، یا سرد را می توان بر اساس ترجیحات فردی و توصیه های متخصصان مورد استفاده قرار داد.
تغییرات سبک زندگی
حفظ یک سبک زندگی سالم و استراحت کافی میتواند گردش خون و سلامت اعصاب را بهبود بخشد. داشتن یک سبک زندگی سالم میتواند تأثیر مثبتی بر سلامت کلی اعصاب و گردش خون داشته باشد. این شامل ورزش منظم، حفظ یک رژیم غذایی متعادل، مدیریت سطح استرس، اجتناب از دخانیات و مصرف زیاد الکل و استراحت کافی است.
چه اختلالات عصبی از علت بی حسی دست و پا می باشند؟
اختلالات عصبی مختلف میتوانند منجر به بیحسی دست و پا یا کاهش حس در اعصاب حسی شوند. برخی از این اختلالات عبارتاند از:
- نوروپاتی (Neuropathy): این یک اختلال عصبی است که میتواند از عوامل مختلفی مانند دیابت، عوامل سمی، عفونتها یا عوامل ژنتیکی ناشی شود. نوروپاتی باعث تخریب اعصاب حسی میشود و ممکن است با بیحسی، درد یا سوزش در اعضاء مختلف بدن همراه باشد.
- اسکلروز چندگانه (Multiple Sclerosis): در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه به مایلین، پوشش عصبها، حمله میکند. این میتواند منجر به تخریب و آسیب به اعصاب و اختلال در انتقال اطلاعات حسی شود که میتواند از علت بیحسی دست و پا باشد.
- تروما یا صدمه عصبی (Nerve Injury): آسیب به اعصاب به عنوان نتیجهای از ضربه، بریدگی، شکستگی یا جراحات دیگر میتواند از علت بیحسی دست و پا در منطقههای تحت تأثیر شود.
- سنگل هستشیون (Shingles): این یک عفونت ویروسی است که اغلب در افرادی که قبلاً با ویروس آبلههای بیماری آشنا بودهاند، ایجاد میشود. این بیماری میتواند باعث بیحسی، درد یا سوزش در مناطقی که اعصاب آنجا قرار دارند، مانند سمت یکی از بغلها یا کمر شود.
- تومورهای عصبی: وجود تومورها در ناحیههای اطراف اعصاب میتواند فشار و آسیب به اعصاب حسی ایجاد کرده و بیحسی را تحت تأثیر قرار دهد.
- ایستروپاتی عصبی (Neuralgias): این بیماری به توصیف درد شدید و ناگهانی در امتداد مسیر یک عصب اطلاق میشود که ممکن است باعث بیحسی دست و پا یا کاهش حس در منطقه مربوطه شود.
علت بی جسی دست و پا در سالمندان چیست؟
بیحسی دست و پا در سالمندان ممکن است به دلیل عوامل مختلفی رخ دهد. بیشتر این عوامل مرتبط با فرآیند پیری، بیماریهای مزمن، و تغییرات در سیستم عصبی مرتبط هستند. چندین عامل میتوانند در بروز بیحسی در دست و پا در سالمندان نقش داشته باشند:
- نوروپاتی مرتبط با دیابت (Diabetic Neuropathy): دیابت میتواند به طور تدریجی عصبهای حسی را تخریب کند، به ویژه در اطراف دستها و پاها. این مشکل معمولاً به عنوان “نوروپاتی دیابتی” شناخته میشود و باعث بیحسی، درد و سوزش در اعضاء مختلف میشود.
- تغییرات عصبی مرتبط با پیری (Age-Related Nerve Changes): با پیشرفت سن، عصبهای حسی و تاثیر آنها بر حس کاهش یافته و این میتواند منجر به بیحسی یا کاهش حس در دست و پا شود.
- تومورهای عصبی (Nerve Tumors): تومورهای خوشخیم یا بدخیم در ناحیههای اعصابی میتوانند فشار و آسیب به اعصاب ایجاد کرده و منجر به بیحسی شوند.
- اختلالات عصبی مزمن (Chronic Neurological Disorders): برخی بیماریهای عصبی مزمن مانند سنگل هستشیون، اسکلروز چندگانه و بیماری پارکینسون میتوانند باعث بیحسی و تخریب اعصاب حسی شوند.
- تروما یا صدمه عصبی (Nerve Injury): صدمات فیزیکی به عصبها به دلیل ضربه، جراحات یا آسیبهای دیگر میتوانند باعث علت بیحسی دست و پا متأثر شوند، و این خصوصاً در سالمندان ممکن است به دلیل کاهش توانایی بهبود و بازسازی باشد.
برای تشخیص دقیق و مدیریت بیحسی در دست و پا در سالمندان، مهم است که توسط یک پزشک متخصص اعصاب مورد معاینه و ارزیابی قرار گیرید. او میتواند تاریخچه پزشکی کامل شما را بپرسد، آزمایشهای مورد نیاز را درخواست کند و تشخیص و درمان مناسب را تعیین کند
سخن پایانی و رزرو نوبت
بیحسی دست و پا میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، از علت های موقتی بی حسی دست و پا مانند فشردهسازی عصب تا شرایط پزشکی زمینهای مانند نوروپاتی محیطی یا سندرم تونل کارپال. مشورت با متخصص فیزیوتراپی برای تعیین علت دقیق و دریافت درمان مناسب ضروری است. علاوه بر این، اجرای برخی درمانهای خانگی، مانند تمرینات کششی و اصلاح سبک زندگی، میتواند به مدیریت و کاهش علائم بیحسی دست و پا کمک کند.
در این مقاله از کلینیک فوق تخصصی فیزیوتراپی سایا به بررسی مهم ترین علل و درمان خانگی بی حسی دست و پا پرداختیم که امیدواریم برای شما مفید بوده باشد. برای استفاده از برنامه درمان خانگی بی حسی دست و پا میتوانید همین حالا روی رزرو نوبت کلیک کرده یا با شماره 02186081671 تماس بگیرید و وقت نوبت خودتان رو بیدردسر رزرو کنید. همچنین سوالات خود درباره علل بی حسی دست و پا را میتوانید در کامنتها از ما بپرسید تا از پاسخ متخصصان سایا بهرهمند شوید.
در صورت نیاز به رزرو نوبت در کلینیک سایا
از طریق لینک زیر اقدام نمایید.