حتماً شما هم اسم دیسک کمر به گوش‌تان خورده است، اما تا به حال چیزی درباره آن و علائم دیسک کمر شنیده‌اید؟ شاید همگی ما در طول زندگی‌مان بر اثر شرایط مختلف مثل کار، زندگی روزمره، نشستن طولانی و نادرست، خوابیدن، ایستادن بیش از حد، بلند کردن جسم سنگین و فشار به کمر، درد در کمر را حس کرده‌ایم. این روزها دیسک کمر یکی از آسیب‌های شایع در قسمت پشت بدن انسان‌ها می‌باشد و افراد زیادی هم با هم درگیر می‌باشند. در این مقاله از کلینیک تخصصی فیزیوتراپی سایا جوانب مختلف دیسک کمر را بررسی کرده‌ایم و سعی کردیم اطلاعات لازم در مورد آن را با شما عزیزان به اشتراک بگذاریم. حتی اگر از کمر درد رنج نمی‌برید، با خواندن این مطلب می‌توانید دلایل دیسک کمر، طرز صحیح خوابیدن افراد دارای دیسک کمر و روش‌های پیشگیری از آن و در اخر روش های درمانی را یاد بگیرید و در ادامه زندگی، بدنی سالم داشته باشید. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
سایا؛ ایده‌ای بهتر برای سلامتی
دیسک کمر چیست؟
در اثر وارد شدن فشار زیاد بر کمر یا ضعیف شدن عضلات آن ممکن است کمر درد همراه با آسیب دیسک کمر رخ بدهد. کمر ما از 26 مهره تشکیل شده است که هفت عدد برای گردن، 17 عدد برای پشت و کمر و در نهایت استخوان خاجی و دنبالچه می‌باشند. که این مهره‌ها به کمک دیسک کمر به یک‌دیگر متصل شده‌اند. دیسک کمر در واقع ماده‌ای ژلاتین مانند به اسم نوکلئوس پولپوزوس در میان استخوان مهره‌های کمر می‌باشد که توانایی حرکتی این مهره‌ها را فراهم می‌کند. دیسک کمر از یک لایه و غشاء بیرونی سخت و محکم یا حلقه دیسک نیز تشکیل شده است که آنولوس فیبروزوس نام دارد و وظیفه مراقبت از ماده ژله‌ای یا همان هسته دیسک را بر عهده آن است. آسیب دیسک کمر زمانی رخ می‌دهد که این لایه سخت بیرونی، دچار پارگی و آسیب بشود و ماده ژله‌ای به بیرون بریزد. فشار زیاد، می‌تواند فشردگی بین دیسک‌ها را بیش‌تر کرده و باعث تخریب لایه بیرونی دیسک کمر شود. به همین دلیل بیرون‌زدگی دیسک کمر رخ می‌دهد. همچنین افزایش سن نیز بدن شخص را خشک کرده و این از دست دادن مایعات بدن، می‌تواند فتق یا همان بیرون‌زدگی دیسک کمر را به همراه داشته باشد.
وظیفه دیسک کمر
بد نیست بدانیم که دیسک کمر چه نقش و وظایف مهمی در بدن بر عهده دارد تا اهمیت آن را بیش‌تر درک کنیم. اول از همه، هرگونه توانایی خم شدن به هر سمتی بر عهده دیسک کمر است. یعنی این دیسک کمر است که باعث می‌شود، ما به راحتی به هر سمتی که می‌خواهیم خم و راست شویم. تمام توانایی تعادل و درست راه رفتن ما نیز به دیسک کمر وابسته است. همچنین دیسک کمر، مدافع ستون فقرات است و هر گونه ضربه و آسیب وارده را دفع می‌کند. وقتی یک جسم سنگین را بلند می‌کنیم، دیسک چون نرم است، امکان فشرده شدن را به مهره‌ها می‌دهد و از شکستگی آن‌ها جلوگیری می‌کند. تمامی این مسائل اهمیت بالای دیسک کمر در فعالیت‌های روزانه ما را نشان می‌دهد.
آیا روزه برای مشکلات کمر خطرناک است؟
درد دیسک کمر
دیسک کمر صفحات بین مهره‌ها می‌باشد که امکان چرخش، خم شدن و بلند کردن اجسام را به ما می‌دهد. در واقع خود دیسک کمر بیماری نیست و بیرون‌زدگی یا فتق دیسک کمر مشکلی می‌باشد که در کمین دیسک کمر می‌باشد. وقتی هسته دیسک از محل خود خارج می‌شود و باعث ایجاد درد در ران و ساق پاها، باسن، کمر و پشت زانو می‌شود. در واقع شاید در مراحل ابتدایی بیرون‌زدگی دیسک کمر احساس سوزش و خارش، سردی و گرمی، بی‌حسی و گرفتگی در پاها و در مراحل بعد ضعف در پاها و گزگز باسن علائم هشداری برای فتق دیسک کمر باشد. درد دیسک کمر بیش‌تر در افراد میان‌سال در بین 30 الی 40 سالگی خودش را نشان می‌دهد.
پارگی دیسک کمر
پارگی دیسک کمر در اثر حرکت های متناوب رخ می‌دهد و به تدریج فرسوده می‌شود. در نظر داشته باشید که متوسط کمر انسان شاید در یک روز هشت هزار بار حرکت کند. به همین دلیل احتمال ایجاد ترک‌های ظریف در داخل دیسک وجود دارد. دیسک کمر خاصیت خود ترمیمی دارد و ترک‌های دیسکی به‌وجود آمده را ترمیم می‌کند. البته این برای ترک‌های ظریف است و آسیب شدید و مشکل ژنتیکی شاید از این قضیه جلوگیری کند. یک ضربه شدید و یا یک حرکت ناگهانی می‌تواند شکافی در لایه بیرونی دیسک ایجاد کند و مایع داخل را به بیرون تراوش کند. به این ترتیب است که فرد دچار پارگی دیسک کمر می‌شود. در واقع پارگی دیسک کمر معمولاً در اثر حرکت رخ می‌دهد و علائم آن هم با حرکت کردن خودشان را نشان می‌دهند.
علت آسیب دیسک کمر
اصلی‌ترین علت دیسک کمر فرسایش دیسک‌های بین مهره‌ها است. چون فتق دیسک کمر یک بیماری مزمن است و با بالا رفتن سن، خشک شدن مایع دیسک باعث باریک شدن فضای بین مهره‌ها، احتمال وقوق پارگی دیسک کمر به وجود می‌آید. شاید پیدا کردن علت دیسک کمر شاید با توجه به علاوم آن راحت‌تر باشد اما اصلی‌ترین دلایل دیسک کمر را در لیست زیر مشاهده می‌کنید.
- اضافه وزن و تحرک کم
- طرز خوابیدن افراد
- کشیدگی و رگ‌به‌رگ شدن کمر
- چرخش ناگهانی
- ضعف عضلات کمر
- آسیب کمر یا گردن
- بد بلند کردن اجسام سنگین
- مسائل ژنتیکی و ارثی
- افزایش سن
- انجام همیشگی فعالیت‌های مضر برای کمر
مراحل آسیب دیسک کمر
دیسک کمر معمولاً با گذشت زمان و به دلیل فشار مکرر دچار پارگی می‌شود و هسته دیسک در معرض آسیب قرار می‌گیرد. آسیب‌دیدگی دیسک کمر در چهار مرحله پیش می‌رود. در اولین مرحله آسیب دیسک کمر با فشار و کمپرشن روی دیسک آغاز می‌شود. فشار بیش از حد و دائمی دیسک کمر را فشرده کرده و هسته ژله‌ای دیسک تخریب می‌شود، اما در ساختار دیسک باقی می‌ماند.
دومین مرحله آسیب‌دیدگی دیسک کمر برآمدگی آن می‌باشد. فشار مداوم هسته فیبرهای حلقوی را ملتهب کرده و برآمدگی دیسک کمر بیش از پیش می‌شود و عصب نخاعی را تحریک می‌کند. اگر آسیب و فشار روی دیسک کمر ادامه پیدا کند، بیرون‌زدگی دیسک کمر رخ می‌دهد. الیاف حلقوی پاره شده و ژله هسته دیسک به بیرون تراوش می‌کند. البته در ان مرحله از دیسک جدا نمی‌شود و کماکان به آن وصل می‌ماند و به عصب نخاعی فشار وارد می‌کند. از علائم بیرون‌زدگی دیسک کمر می‌توان به بی‌حسی و سوزش اشاره کرد.
اگر باز هم فشار روی دیسک کمر ادامه پیدا کند، مرحله بعدی آسیب، جدا شدن دیسک می‌باشد که به آن فتق دیسک نیز می‌گویند که به شدت نیز دردناک است و شخص درد و سوزش زیادی را در کمر و پا حس می‌کند.
دیسک کمر چه علائمی دارد؟
شاید خیلی از مواقع برای شما این سوال پیش بیاید که دیسک کمر چه علائمی دارد ؟ و یا از کجا باید بفهمیم درد کمر به دلیل ایجاد دیسک است. در ادامه به توضیح علائم دیسک کمر می پردازیم.
علائم دیسک کمر شاید با توجه به محل و مقدار پارگی دیسک شخص متفاوت باشد. از واضح‌ترین علائم دیسک کمر احساس درد شدید در خود کمر شخص در هنگام حرکت کردن است. درد سیاتیک نیز از جمله علائم دیسک کمر می‌باشد که باید جدی گرفته شود. این درد از باسن شروع شده و تا پشت پا ادامه دارد. حتی ممکن است شخص دچار کمر درد هم نشود و پارگی دیسک کمر خودش را از طریق درد مسیر رگ سیاتیک نشان دهد. علائم دیسک کمر ممکن است به تنهایی و یا به صورت ترکیبی در بیمار دیده شوند. شاید همگی دیسک کمر را با درد کمر بشناسند، اما در بیش‌تر مواقع پارگی دیسک کمر، پاهای شخص را درگیر می‌کند. علائم عصبی حسی مانند گزگز و سوزش و خواب رفتن کل اندام تحتانی و بی‌حسی آن از جمله علائم دیسک کمر می‌باشند. شایع‌ترین علائم دیسک کمر را در لیست زیر گرد هم آورده‌ایم.
- ضعف در عضلات پا
- گزگز باسن تا پشت زانو
- درد هنگام نشستن و بلند شدن
- درد در پیاده‌روی
- درد از باسن تا قوزک و کف پا
- درد و خشکی کمر و پاها در هنگام بیدار شدن
- سندرم دم اسب
- عدم کنترل ادرار و مدفوع
- درد در جلوی ران پا
- درد عمیق و اسپاسم عضلانی
- بی‌حسی یک طرف بدن
سندرم دم اسب تمامی اندام‌های تحتانی از کار می‌اندازد و فرد را به بی‌اختیاری عدم کنترل ادرار دچار می‌کند. عدم کنترل ادرار و مدفوع و ضعف و بی‌حسی هر دو پا از جمله علائم حاد دیسک کمر می‌باشند و باید سریعاً برای درمان آن اقدام کرد.
دیسک کمر و بی‌حسی پا
پارگی دیسک کمر می‌تواند با بی‌حسی پا نیز همراه باشد. در واقع دیسک کمر بیش‌تر از این که با کمر درد همراه باشد، با درد رگ سیاتیک، ضعیف شدن عضلات پاها و بی‌حسی خودش را نشان می‌دهد. هم قسمت حسی و هم قسمت حرکتی پاها در معرض خطر فتق دیسک کمر قرار دادند. اختلال در اندام‌های تحتانی و بی‌حسی می‌تواند نشان‌دهنده فشار زیاد روی عصب‌های فرد باشد و باید خیلی زود درمان دیسک کمر انجام شود.
اگر می‌خواهید بدانید بیرون‌زدگی دیسک کمر چگونه قابل تشخیص است، باید بدانید که اولین نشان درد و تیر کشیدن کمر است. نقص در ایستادن یا راه رفتن نشان از نقص حرکتی دارد و احتمال پارگی دیسک کمر را بیش‌تر می‌کند. مثلاً اگر با هر قدم سمت چپ کمر شخصی تیر بکشید، احتمالاً دچار فتق دیسک کمر شده است. عدم توانایی بالا آوردن پاها و تکان دادن مچ پا نیز می‌تواند خبر از پارگی دیسک کمر بدهد. پزشک با معاینه بالینی و بررسی شرایط شما احتمالاً متوجه دیسک کمر خواهد شد اما برای اطمینان باید از روش‌های تشخیص قطعی مثل ام‌آر‌آی، نوار عصب و عضله، آزمایش اشعه ایکس، سی‌تی اسکن و آزمایش دیسکوگرام استفاده کرد.
راه های پیشگیری از دیسک کمر
برای پیشگیری از دیسک کمر هر شخصی نیاز است که نکات ساده زیر را رعایت کند تا به این درد دچار نشود.
- ورزش سبک و مستمر
- داشتن وزن مناسب
- تقویت دیسک کمر
- ایستادن و نشستن درست
- تقویت فیله‌های کمر
درمان دیسک کمر
بهترین روش درمان دیسک کمر روشی است که تهاجمی نباشد و شخص درمانی با کنترل درد و یک روش محافظه‌کارانه است. این که شخص دقیقاً از کدام روش درمان دیسک کمر باید استفاده کند، بهتر است بعد از MRI مشخص شود تا بهترین درمان برای او انجام بشود. دیسک کمر نرمال و خفیف معمولاً با فیزیوتراپی و ورزش‌های مناسب همراه با استراحت درمان می‌شود. البته این خیلی مهم است که فرد صبوری لازم را داشته باشد تا پزشک بتواند به مرور زمان روند درمان را تکمیل کند. امروزه دیگر افراد مبتلا به آسیب دیسک کمر نیاز نیست نگران جراحی باشند. البته رعایت نکاتی مثل استراحت و دوری از کار سنگین در طول درمان، ورزش سبک نیز می‌توانند کمکی برای درمان دیسک کمر باشند. همچنین در برخی موارد استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و شل‌کننده عضلات نیز می‌توانند مفید باشند. فیزیوتراپی، ماساژهای تخصصی، ، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست، اولتراسوند تراپی، اوزون تراپی و رادیوفرکوئنسی از جمله روش‌های غیر جراحی درمان دیسک کمر در کلینیک تخصصی سایا می‌باشند. این روش‌ها همگی فشار وارده بر اعصاب و التهاب موجود را کاهش می‌دهند که رفته‌رفته منحر به درمان دیسک کمر می‌شود. در برخی موارد می‌توان چند روش بالا را ترکیب نیز کرد تا به یک درمان اصولی دست یافت. البته درمان دیسک کمر به مواردی مثل طول کشیدن علائم و پیشرفته بودن بیماری دیسک، تعداد پارگی‌ها در دیسک و میزان درگیر ستون فقرات نیز بستگی دارد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش‌های موثر و بدون جراحی برای درمان دیسک کمر است. به کمک فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی می‌توانید درد کمر را کم کنید و از آسیب‌های آینده جلوگیری کنید. البته تمرینات فیزیوتراپی بر روی کم کردن فشار روی دیسک کمر، تقویت عضلات کمر و محافظت از دیسک در برابر آسیب‌های آینده تمرکز دارد. البته این خیلی مهم است که در جلسات فیزیوتراپی به درست انجام دادن حرکات اصلاحی دقت کنید و با تمرکز کافی نحوه انجام درست آن‌ها را فرا بگیرید. البته فیزیوتراپی فقط شامل حرکات اصلاحی نیست و انواع ماساژ درمانی، آبدرمانی، سرما و گرما درمانی، اولتراسوند و روش‌های مشابه که می‌توانند نقش موثری در درمان دیسک کمر داشته باشند.
آشنایی با بهترین کلینیک آبدرمانی
ماساژ گرم و سرد
سرما و گرما شاید متضاد یک‌دیگر باشند، اما در ماساژ درمانی ترکیب آن‌ها نیز می‌تواند یک گزینه عالی برای تقویت آرامش و تسکین درد به شمار بیاید و یک روش موثر برای بهبود درد دیسک کمر می‌باشد. این روش به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. اما یکی از روش‌های مرسوم آن استفاده از سنگ‌های گرم، آبدرمانی و تعیین دقیق دمای اتاق می‌باشد. سرما یک گزینه عالی برای درمان آسیب‌دیدگی کمر و التهاب‌های آن می‌باشد.
درمان دیسک کمر در کلینیک سایا با اولتراسوند تراپی
این تکنلوژی نوین با استفاده از پرتوهای انرژی اولتراسوند یا فراصوت بر روی اعماق بدن و کمر تمرکز دارد و در عین درمان دیسک کمر آسیبی به بافت‌های بدن هم نمی‌رساند. پس در هنگام استفاده از اولتراسوند هیچ نگرانی بابت زخم و عفونت نخواهد داشت. اولتراسوند باعث تخریب دقیق بافت آسیب‌دیده می‌شود و بدون نیاز به عمل جراحی، عصب‌های عامل درد ديسك را از بین می‌برد. برای بیماران دیسک کمر، اولتراسوند یک روش غیر‌تهاجمی، ایمن، هزینه مناسب در عین حال به شدت موثر در درمان دیسک کمر می‌باشد.
در صورت نیاز به رزرو نوبت در کلینیک سایا
از طریق لینک زیر اقدام نمایید.
طرز صحیح خوابیدن افراد دارای دیسک کمر
در صورتی که کمر شما با دیسک کمر دچار مشکل شده است، طرز صحیح خوابیدن می‌تواند به شما کمک کند تا درد کمر را کاهش دهید و هر چه سریع تر بهبود یابید. در ادامه به توضیحات بیشتری در خصوص طرز صحیح خوابیدن افراد دارای دیسک کمر می‌پردازیم:
استفاده از بالش‌های مناسب: برای کمک به حفظ منحنی طبیعی کمر، افراد دارای دیسک کمر باید از بالش‌های مناسب استفاده کنند. به عنوان مثال، می‌توانید از بالش‌های فشرده و پشتی استفاده کنید تا فاصله بین دو کمر شما حفظ شود. همچنین، در صورت نیاز می‌توانید از بالش‌های قابل تنظیم استفاده کنید تا زاویه کمر را تغییر دهید و فشار روی دیسک را کم کنید.
نحوه قرارگیری ستون فقرات شما در خواب: در صورتی که دچار دیسک کمر هستید، بهتر است در حالت خمیده نخوابید، به جای آن، ستون فقرات و کمر شما باید در حالت صاف باشد و بالش‌های مناسب را به کار ببرید. همچنین، می‌توانید برای حفظ منحنی طبیعی کمر، یک بالش زیر سر خود قرار دهید.
استفاده از بالش های هوشمند: برخی از بالش‌ها، قابلیت استفاده از تکنولوژی را دارند. به عنوان مثال، بالش‌های هوشمند، قابلیت تنظیم خودکار فشار و ارتفاع را دارند و برای کمک به حفظ منحنی طبیعی کمر و کاهش فشار روی دیسک‌های کمری بسیار مفید هستند.
لازم به ذکر است که بهتر است قبل از استفاده از بالش‌های هوشمند، با پزشک خود مشورت کنید و راهنمایی‌های او را در این زمینه دنبال کنید. همچنین، بهتر است از روش‌های سنتی نیز استفاده کنید، مثل استفاده از بالش‌های فشرده و پشتی سفت و مناسب.
سخن پایانی
دیسک کمر یک کلمه عامیانه است. اما بیماری دیسک کمر شامل یک طیف از علائم و دلایل متفاوتی می‌باشد که فقط هم با کمر درد همراه نیست. آسیب دیسک کمر می‌تواند تمامی اندام‌های تحتانی شخص را درگیر کند. درمان دیسک کمر با روش‌های نوین و غیر تهاجمی به صورت کامل در کلینیک سایا ارائه می‌شود و شما عزیزان به راحتی می‌توانید از آن‌ها بهره‌مند شوید. در این مقاله در کلینیک فوق تخصصی فیزیوتراپی سایا به بررسی دیسک کمر، علائم و روش‌های پیشگیری و درمان آن پرداختیم که امیدواریم برای شما مفید بوده باشد. برای استفاده از انواع روش‌های فیزیوتراپی نوین و درمان درمان قطعی دیسک کمر می‌توانید همین حالا روی رزرو نوبت کلیک کرده یا با شماره 02188673287 تماس بگیرید و وقت نوبت خودتان رو بی‌دردسر رزرو کنید. همچنین سوالات خود در مورد علائم و درمان دیسک کمر را می‌توانید در کامنت‌ها و دیدگاه‌های سایت از ما بپرسید تا از پاسخ متخصصان سایا بهره‌مند شوید.
در صورت نیاز به رزرو نوبت در کلینیک سایا
از طریق لینک زیر اقدام نمایید.
بهترین مرکزی که رفتم،سالهاست در گیر دیسک کمر بودم اما هیچ دکتری مثل دکتر همتایی بی همتا منو اینطوری بررسی نکرده بودم ودر یک جلسه اول حدود ۵۰ درصد دردمو از دست دادم،خدا روشکر که مرکز سایا رو پیدا کردم❤