آیا تا‌به‌حال درباره‌ی بیماری اسکولیوز چیزی خوانده و یا شنیده‌اید؟ بیماری اسکولیوز، یکی از مشکلات مربوط به ستون فقرات است که در آن ستون فقرات به سمت چپ یا راست متمایل و خم می‌شود. این مشکل می‌تواند باعث ایجاد اختلال در فعالیت‌های روزمره شود پس توجه به آن حائز اهمیت است. در این مطلب ما قصد داریم تا به‌طور کامل به بیماری اسکولیوز، علائم و درمان آن بپردازیم، پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
بیماری اسکولیوز چیست؟
بیماری اسکولیوز درواقع تغییر شکل ستون فقرات و نوعی انحنای غیرطبیعی ستون فقرات است. ستون فقرات از مجموعه‌ای از مهرهها تشکیل‌شده است. هنگامی‌که از نیمرخ به آن نگاه می‌کنیم، ستون فقرات دارای یک منحنی طبیعی S شکل است. درواقع نواحی گردن و کمر دارای یک منحنی مقعر خفیف هستند، درحالی‌که قسمت‌های قفسه سینه و ساکرال دارای یک منحنی محدب هستند. این منحنی‌ها مانند فنر کار می‌کنند تا فشار مکانیکی بدن را هنگام حرکت توزیع کنند. در بیماری اسکولیوز شدت این منحنی زیادتر از حد نرمال است و باعث می‌شود فرد به یک طرف هم شود.
معرفی بهترین کلینیک فیزیوتراپی
بیماری اسکولیوز اغلب در کودکی یا نوجوانی تشخیص داده می‌شود و زمانی مشخص می‌شود که انحنای ستون فقرات در عکس اشعه ایکس 10 درجه یا بیشتر باشد. انحنای ستون فقرات ناشی از اسکولیوز ممکن است در سمت راست یا چپ ستون فقرات یا در هر دو طرف رخ دهد.
انواع اسکولیوز کدامند؟
بیماری اسکولیوز انواع مختلفی دارد. این انواع عبارت‌اند از:
1. اسکولیوز مادرزادی
در اسکولیوز مادرزادی، انحنای ستون فقرات به دلیل بدشکل شدن مهرهها در دوران جنینی ایجاد می‌شود. تشخیص اسکولیوز مادرزادی ممکن است در اوایل دوران نوزادی در صورت وجود علائم ظاهری انجام شود، اما در بسیاری از موارد بعداً در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود.
با رشد کودک، اسکولیوز مادرزادی ممکن است بدتر شود و باعث عدم تقارن در بدن شود. به عبارت دیگر، ناهنجاری‌های مهره‌ای ممکن است باعث انحنای قسمت‌های دیگر بدن و ناهنجاری‌های ستون فقرات شوند، چراکه یک ناحیه از ستون فقرات با سرعت کندتری نسبت به بقیه رشد می‌کند.
2. اسکولیوز ایدیوپاتیک
علت اسکولیوز ایدیوپاتیک هنوز ناشناخته است. اما شایع‌ترین زمان ایجاد اسکولیوز ایدیوپاتیک در شروع نوجوانی یا حدود 10 سالگی است. این نوع از بیماری ایکولیوز، حدود 80 درصد از کل موارد را شامل می‌شود.
هنگامی‌که این نوع اسکولیوز در کودکان 2 ساله یا کوچک‌تر تشخیص داده می‌شود، اسکولیوز ایدیوپاتیک نوزادی نامیده می‌شود.
3. اسکولیوز عصبی عضلانی
یکی دیگر از انواع اسکولیوز، اسکولیوز عصبی عضلانی است. اگر کودک به یک بیماری عصبی عضلانی زمینه‌ای مبتلا باشد بیشتر در معرض خطر برای ابتلا به اسکولیوز قرار دارد. درواقع، اسکولیوز عصبی عضلانی اسکولیوزی ثانویه است که در بیماری‌های عصبی یا عضلانی رخ می‌دهد. ستون فقرات صاف نیاز به تعادل ماهیچه‌ای و قدرت طبیعی در تنه دارد. در شرایطی مانند فلج مغزی، اسپینا بیفیدا و دیستروفی عضلانی، عضلات اغلب ضعیف و نامتعادل می‌شوند که همین موضوع منجر به ایجاد انحنای ستون فقرات می‌شود.
به کودک مبتلابه اسکولیوز عصبی عضلانی این امکان داده می‌شود که از بریس اسکولیوز استفاده کند تا باعث کاهش یا جلوگیری از بدتر شدن وضعیت شود. اما متأسفانه این نوع اسکولیوز با سرعت بیشتری در مقایسه با اسکولیوز ایدیوپاتیک پیشرفت می‌کند و اغلب نیاز به درمان جراحی دارد.
چه عواملی باعث ایجاد بیماری اسکولیوز می‌شوند؟
علت اسکولیوز هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست. بااین‌وجود شایع‌ترین عواملی که ممکن است منجر به بیماری اسکولیوز شوند عبارت‌اند از:
- فلج مغزی، که گروهی از اختلالات سیستم عصبی است که بر حرکت، یادگیری، شنوایی، دیدن و تفکر تأثیر می‌گذارد.
- دیستروفی عضلانی، که گروهی از اختلالات ژنتیکی است که منجر به ضعف عضلانی می‌شود.
- نقایص مادرزادی که می‌تواند بر استخوان‌های ستون فقرات نوزاد تأثیر بگذارد، مانند اسپینا بیفیدا
- صدمات یا عفونت‌های ستون فقرات
علائم اسکولیوز چیست؟
به‌طورکلی نشانه‌ها و علائم اسکولیوز می‌تواند شامل موارد زیر شود:
- انحنای غیرطبیعی ستون فقرات
- خم شدن کمر به یک سمت
- صاف نبودن و نابرابری شانه‌ها
- عدم تناسب لباس در بدن
- درد عضلانی موضعی
- درد لیگامانی موضعی
- کاهش عملکرد ریوی
- کاهش دامنه حرکت
در اکثر موارد اسکولیوز، ستون فقرات علاوه بر انحنای پهلوبه‌پهلو، می‌چرخد یا می‌پیچد. این باعث می‌شود که دنده‌ها یا ماهیچه‌های یک طرف بدن بیشتر از سمت دیگر بدن به سمت بیرون متمایل شوند.
بیماری اسکولیوز چگونه درمان می‌شود؟
هدف از درمان در بیماری اسکولیوز توقف پیشرفت انحنا و جلوگیری از تغییر شکل ستون فقرات است. در دوره‌ي درمان مشاهده و معاینات مکرر ممکن است برای تعیین اینکه آیا ستون فقرات به انحنای خود ادامه می‌دهد یا خیر، ضروری باشد. این معاینات اغلب زمانی ضروری است که یک فرد دارای انحنای کمتر از 20 درجه باشد و هنوز در حال رشد باشد.
برای کودکان در حال رشد با انحنای اسکولیوز بین 20 تا 50 درجه، استفاده از بریس توصیه می‌شود. در این روش از درمان اسکولیوز، بریس یا TLSO برای چند ساعت مشخص پوشیده می‌شود.
بریس فشار اصلاحی بر ستون فقرات در حال رشد اعمال می‌کند و از بدتر شدن و پیشرفت بیشتر اسکولیوز جلوگیری می‌کند. باوجوداینکه بین متخصصان در مورد اینکه کدام نوع بریس مؤثرتر است اختلاف‌نظر وجود دارد، مطالعات متعددی نشان می‌دهد که بریس‌ها، زمانی که با انطباق کامل استفاده شوند، با موفقیت پیشرفت منحنی را در حدود ۸۰ درصد از کودکان مبتلابه اسکولیوز متوقف می‌کنند. برای اثربخشی بیشتر، بریس باید به‌طور مرتب موردبررسی قرار گیرد تا از تناسب مناسب اطمینان حاصل شود و ممکن است لازم باشد ۱۶ تا ۲۳ ساعت هرروز تا زمانی که رشد متوقف شود بریس توسط کودک پوشیده شود.
یکی دیگر از روش‌های درمان اسکولیوز جراحی است. اما جراحی یک گزینه درمانی توصیه‌شده برای کودکان مبتلابه اسکولیوز شدید با انحنای بیش از 50 درجه است. این جراحی را می‌توان با استفاده از روش قدامی (از جلوی بدن) یا روش خلفی (از پشت بدن) بسته به مورد وضعیت بیمار انجام داد.
چگونه می‌توان از بیماری اسکولیوز پیشگیری کرد؟
متأسفانه هیچ راهی برای پیشگیری از بیماری اسکولیوز وجود ندارد. بنابراین شایعاتی که ممکن است شنیده باشید را فراموش کنید، مانند آسیب‌های ورزشی دوران کودکی که باعث اسکولیوز می‌شود.
به همین ترتیب، اگر بچه‌‌ي شما به مدرسه می‌رود، ممکن است نگران وزن کتاب‌های درسی او باشید. درحالی‌که کوله‌پشتی‌های سنگین تنها ممکن است باعث درد کمر، شانه و گردن شود، اما منجر به اسکولیوز نمی‌شود.
وضعیت بدنی و ایستادن نامناسب چطور؟ نحوه ایستادن یا نشستن فرد بر شانس ابتلا به اسکولیوز تأثیری ندارد. اما ستون فقرات خمیده ممکن است باعث لاغری قابل‌توجهی شود. اگر کودک شما قادر به ایستادن نیست، از پزشک خود بخواهید به ستون فقرات او نگاهی بی اندازد.
عوارض بیماری اسکولیوز چیست؟
درحالی‌که اکثر افراد مبتلابه اسکولیوز دارای نوع خفیف این اختلال هستند، بیماری اسکولیوز گاهی اوقات ممکن است باعث ایجاد عوارضی شود، ازجمله:
مشکلات تنفسی: در اسکولیوز شدید، قفسه سینه ممکن است به ریه‌ها فشار بیاورد و تنفس را دشوار کند.
مشکلات کمر: افرادی که در کودکی به اسکولیوز مبتلا می‌شوند، ممکن است در بزرگ‌سالی بیشتر به کمردرد مزمن مبتلا شوند، به‌خصوص اگر انحنای غیرطبیعی آن‌ها شدید و درمان‌نشده باشد.
ظاهر نامناسب: همان‌طور که اسکولیوز بدتر می‌شود، می‌تواند تغییرات قابل‌توجه‌تری ایجاد کند، ازجمله ناهمواری باسن و شانه‌ها، دنده‌های برجسته، و جابجایی کمر و تنه به پهلو. افراد مبتلابه اسکولیوز اغلب نسبت به ظاهر خود احساس بدی دارند.
پیش‌آگهی بیماری اسکولیوز چگونه است؟
پیش‌آگهی بلندمدت بیماری اسکولیوز بستگی به‌شدت انحنا دارد. در موارد خفیف تا متوسط، این وضعیت با فعالیت‌ها و عملکردهای روزمره تداخلی نخواهد داشت. اما افراد مبتلابه اشکال شدید اسکولیوز ممکن است دچار محدودیت‌های فیزیکی شوند.
زندگی با اسکولیوز می‌تواند دشوار باشد. اگر به دنبال کمک برای مدیریت اسکولیوز خود هستید، می‌توانید به دنبال یک گروه‌های حمایتی باشید. گروه‌های حمایتی به شما این امکان را می‌دهند تا با افرادی ملاقات کنید که تجربه‌های مشابهی دارند، و می‌توانند شمارا بهتر درک کنند. همچنین شما می‌توانید در این گروه‌ها از توصیه‌هایی در مورد مقابله با این وضعیت نیز بهره‌مند شوید.
