دوران بارداری، دوران ملتهبی است! همراه با حالت تهوع، خستگی و تورم پاها، اکثر زنان در برخی از مقاطع بارداری کمردرد را تجربه می‌کنند و این جای تعجب ندارد. دوران بارداری، دوران خاص و متفاوتی برای هر مادر می باشد که به علت تغییرات هورمونی و تغییرات ناگهانی در وزن ممکن است با مشکلاتی مواجه شود.یکی از مشکلاتی که مادران باردار، به خصوص در ماه های آخر که وزن جنین بیش‌تر می شود، با آن مواجه می شوند، کمردرد می باشد. اگر شما هم جز این دسته از افراد هستید خواندن این مقاله به شما در یافتن علت درد کمر د بارداری کمک بزرگی می کند.
این مقاله به دلایل کمردرد مرتبط با بارداری و راه های درمان و پیشگیری از این ناراحتی می‌پردازد.
کمر درد دوران بارداری
اینکه شما در دوران بارداری، کمردرد تجربه کنید، اصلا جای تعجب ندارد! شما در حال افزایش وزن هستید، مرکز ثقل شما تغییر می کند و هورمون‌های شما باعث شل شدن رباط‌های مفاصل لگن می‌شوند. اما پیدا کردن علت این کمردرد و مراجعه به پزشک، بسیار مهم است.
بر اساس یک بررسی که به این شکایت پرداخته است، کمردرد بیش از دو سوم زنان در دوران بارداری را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
عوامل در ایجاد کمردرد در دوران بارداری نقش دارند. علل در زنان مختلف، متفاوت است اغلب به مرحله بارداری فرد بستگی دارد.
علل کمردرد در سه ماهه اول بارداری؟!
عواملی که می‌تواند منجر به کمردرد در سه ماهه اول شود شامل تغییرات هورمونی و استرس است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
1. تغییرات هورمونی:
در طول سه ماهه اول، سطح پروژسترون در بدن به سرعت افزایش می‌یابد. سطوح بالای این هورمون باعث شل شدن عضلات و رباط‌های نزدیک لگن می‌شود که می‌تواند بر ثبات و تراز مفاصل تأثیر بگذارد.
هورمون دیگری که پزشکان آن را ریلکسین م نامند به کاشت تخمک در دیواره رحم کمک می‌کند و همچنین از انقباضات در مراحل اولیه بارداری جلوگیری می‌کند. با نزدیک شدن به زایمان، ریلکسین دهانه رحم را تحریک می کند تا نرم شود و برای زایمان آماده شود.
علاوه بر این، ریلاکسین باعث شل شدن رباط‌ها و مفاصل در ناحیه لگن می‌شود تا کانال زایمان در حین زایمان منبسط شود.
در نهایت، ریلکسین بر رباط‌هایی که ستون فقرات را تثبیت می‌کنند، تأثیر می‌گذارد که می‌تواند باعث بی‌ثباتی، جابجایی وضعیت و کمردرد شود.
2. استرس
اگرچه بسیاری بارداری را یک رویداد هیجان انگیز و پر از تغییرات در زندگی می‌دانند، اما این رویداد تازه همچنین می‌تواند به عنوان منبعی استرس‌زا تلقی شود.
استرس فراتر از خلق و خو یا وضعیت روانی روی یک فرد تأثیر می‌گذارد و می‌تواند رو جسم او نیز اثر گذاشته و علائم فیزیکی مانند خستگی، سردرد، سفتی و درد عضلانی ایجاد کند.
علل کمردرد در سه ماهه دوم و سوم بارداری؟!
در طول سه ماهه دوم و سوم، با رشد سریع جنین، رحم به بزرگ شدن ادامه می‌دهد.
همانطور که در زیر به آن می‌پردازیم، تغییرات وضعیتی، افزایش وزن و جدا شدن ماهیچه ها همگی به کمردرد در مراحل بعدی بارداری کمک می‌کنند:
1. خم شدن به عقب
با افزایش وزن نوزاد، مرکز ثقل زن به جلوی بدن منتقل می‌شود.
برخی از زنان ممکن است برای به دست آوردن تعادل به عقب خم شوند. خم شدن به عقب فشار اضافی بر عضلات پشت وارد می‌کند؛ که می‌تواند منجر به کمردرد و سفتی عضلات شود.
2. افزایش وزن
وزنی که فرد در دوران بارداری اضافه می‌کند، می‌تواند به کمردرد و درد مفاصل کمک کند.
مقدار وزنی که یک زن در دوران بارداری اضافه می‌کند می‌تواند بر سلامت کلی او و کودکش تأثیر بگذارد.
تحقیقات توصیه می کنند که زنانی در انتظار تنها یک جنین هستند، با توجه به وزن قبل از بارداری، وزن زیر را افزایش دهند:
- ۱۲ تا ۱۸ کیلوگرم در صورت کمبود وزن
- تا ۱۵ کیلوگرم در صورت داشتن وزن مناسب
- ۶ تا ۱۱ کیلوگرم در صورت اضافه وزن
- ۵ تا ۹ کیلوگرم در صورت چاق بودن
3. جداسازی عضلات
شکم از دو باند ماهیچه‌ای موازی تشکیل شده است که در وسط شکم به هم متصل می‌شوند. این ماهیچه‌ها به تثبیت ستون فقرات و حمایت از پشت کمک می‌کنند.
در دوران بارداری، جنین در حال رشد به عضلات شکم فشار می‌آورد و باعث کشیدگی و در برخی موارد جدا شدن دو باند ماهیچه‌ای می‌شود. این فشار می‌تواند منجر به وضعیتی به نام دیاستاز رکتی شود.
در طول سه ماهه دوم و سوم، برخی از زنان ممکن است در معده خود دچار برآمدگی یا “پچ” شوند. این نشانه این است که عضلات شکم آن‌ها در حال جدا شدن هستند تا فضایی برای رحم در حال رشد فراهم شود.
با کشش عضلات شکم، آن‌ها ضعیف‌تر می‌شوند. این می‌تواند خطر آسیب رساندن به کمر یا درد‌کمر یا لگن را در زنان افزایش دهد.
اما این کمردرد در دوران بارداری چه درمانی دارد؟ با ما همراه باشید تا درمان آن را باهم مرور کنیم.
درمان کمردرد در بارداری
خبر خوب این است که، اگر قبل از بارداری کمردرد مزمن نداشته باشید، احتمالا قبل از زایمان درد شما به تدریج کاهش می‌یابد.
معرفی بهترین کلینیک فیزیوتراپی
در همین حال، کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای درمان کمردرد یا خفیف‌تر کردن آن انجام دهید:
- ورزش: ورزش منظم ماهیچه‌ها را تقویت می‌کند و انعطاف‌پذیری را افزایش می‌دهد. این می‌تواند فشار وارده بر ستون فقرات شما را کاهش دهد. ورزش های ایمن برای اکثر زنان باردار شامل پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری ثابت است. پزشک یا فیزیوتراپ شما می‌تواند ورزش‌هایی را برای تقویت کمر و شکم توصیه کند. مطالعه مقاله بهترین روش های فیزیوتراپی در کلینیک سایا
- گرما و سرما: استفاده از گرما و سرما در پشت کمر می‌تواند کمک کننده باشد. اگر پزشک شما موافق است، کمپرس سرد را (مانند یک کیسه یخ یا سبزیجات یخ زده که در یک حوله پیچیده شده است) تا ۲۰ دقیقه چندین بار در روز روی ناحیه دردناک قرار دهید. پس از دو یا سه روز، به آن را به گرما تغییر دهید – یک کیسه آب گرم یا بطری آب گرم را روی ناحیه دردناک قرار دهید. مراقب باشید در دوران بارداری گرما به شکم خود وارد نکنید.
- وضعیت بدن خود را بهبود بخشید: خم شدن ستون فقرات شما را تحت فشار قرار می‌دهد. بنابراین قرار گرفتن در وضعیت مناسب هنگام کار، نشستن یا خواب راهکار خوبی است. به عنوان مثال، خوابیدن به پهلو با یک بالش بین زانو، فشار را از روی کمر شما بر می‌دارد. هنگامی که پشت میز می‌نشینید، یک حوله لوله شده را پشت سر خود قرار دهید. پاهای خود را روی دسته‌ای از کتاب‌ها یا چهارپایه قرار دهید و صاف بنشینید و شانه‌های خود را عقب ببرید. هنگام ایستادن، باسن خود را به سمت جلو و شانه‌های خود را به سمت عقب بکشید. ممکن است در پاسخ به شکم در حال رشد خود به عقب خم شوید.
- به طور منظم حرکات کششی انجام دهید: به “کشش به عقب”، “کشش پایین کمر” و “شیب لگن ایستاده” نگاه کنید. این‌ها عضلات پشت و لگن شما را تقویت می‌کنند.
- مشاوره : اگر کمردرد با استرس مرتبط باشد، صحبت با یک دوست یا مشاور قابل اعتماد ممکن است مفید باشد.
- طب سوزنی : طب سوزنی نوعی طب چینی است که در آن سوزن‌های نازکی در نقاط خاصی به پوست شما وارد می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که طب سوزنی می‌تواند در کاهش کمردرد در دوران بارداری موثر باشد. اگر مایل به امتحان آن هستید، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنید.
- کایروپراکتیک : وقتی به درستی انجام شود، دستکاری ستون فقرات کایروپراکتیک می‌تواند در دوران بارداری بی خطر باشد، اما قبل از مراجعه برای کایروپراکتیک با پزشک خود مشورت کنید.
نکاتی برای پیشگیری و اجتناب از کمردرد در دوران بارداری
چندین راه موثر برای جلوگیری از کمردرد در دوران بارداری وجود دارد، از جمله:
- تقویت عضلات پشت با تمرینات مناسب بارداری
- حفظ وزن مناسب در طول بارداری
- انجام ورزش‌های ملایم به طور منظم، با تایید پزشک
- پوشیدن کفش‌های صاف یا پاشنه کم با پایه‌های قوس دار
- اجتناب از ایستادن طولانی مدت
- اجتناب از بلند کردن وسایل سنگین
- تمرین تکنیک‌های مناسب بلند کردن با چمباتمه زدن و استفاده از پاها به جای پشت
- تمرین وضعیت بدنی خوب
- اجتناب از خوابیدن روی شکم
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟!
زنانی که در دوران بارداری دچار کمردرد می‌شوند، در صورت مشاهده علائم زیر باید با پزشک متخصص زنان و زایمان یا سایر ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی تماس بگیرند:
- درد شدید
- دردی که بیش از 2 هفته طول بکشد.
- گرفتگی‌هایی که در فواصل زمانی معین رخ می‌دهد و به تدریج تشدید می شود.
- مشکل یا درد هنگام ادرار کردن
- احساس سوزن سوزن شدن در اندام‌ها
- خونریزی واژینال
- ترشحات نامنظم واژن
- تب
سیاتیک در نتیجه آسیب یا تحریک عصب سیاتیک رخ می‌دهد. سیاتیک در دوران بارداری زمانی رخ می‌دهد که جنین در حال رشد به عصب سیاتیک فشار وارد می کند.
یکی از علائم سیاتیک، کمردردی است که از باسن و پایین ساق پا پخش می‌شود.
زنانی که از کمردرد شدید رنج می‌برند که بیش از 2 هفته ادامه دارد، باید گزینه‌های درمانی را با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود در میان بگذارند.
زنان باردار باید قبل از شروع هر گونه دارو، مکمل یا درمآن‌های طبیعی با پزشک خود صحبت کنند.
