چرا ساق پا درد می گیرد؟

آیا تابه‌حال برایتان پیش‌آمده که بعد از کمی پیاده‌روی کوتاه دچار پادرد، به‌خصوص در ناحیه ساق پا، شوید؟ یا حتی زمان‌هایی که فعالیت چندانی ندارید، در ناحیه ساق پای خود درد احساس کنید؟

اگر چنین تجربه‌ای داشتید، باید بدانید که تنها نیستید! و درصد زیادی از آدم‌ها دست‌کم چند باری چنین تجربه‌ای را در طول زندگی‌شان، خواهند داشت.

دلایل زیادی برای درد ساق پا وجود دارد؛ ازجمله آن‌ها می‌توان به آسیب‌های ورزشی، مشکلات عروقی و یا درد‌های اسکلتی عضلانی اشاره کرد. نگران درمان درد ساق پا نباشید! درمان درد ساق پا اغلب در خانه امکان‌پذیر است.

در این مقاله به برخی از علل شایع درد ساق پا و برسی برخی درمان‌های درد ساق پا می‌پردازیم.

درد ساق پا چیست؟

درد ساق پا زمانی اتفاق می‌افتد که اعصاب به محرک‌هایی مانند فشار زیاد، دمای بالا یا پایین و مواد شیمیایی واکنش نشان می‌دهند که می‌توانند در اثر آسیب بافت، آزاد شوند.

درد ساق پا می‌تواند تیز، مبهم، بی‌حس‌کننده باشد و همچنین به‌صورت گزگز و یا سوزش خودش را نشان دهد. همچنین می‌تواند حاد به معنای ناگهانی و کوتاه‌مدت باشد یا مزمن و مداوم باشد. شدت آن را می‌توان در مقیاسی از 1 تا 10 یا از خفیف تا شدید رتبه‌بندی کرد.

صدمه‌ای که در حین بازی ورزشی یا تصادف ایجاد می‌شود معمولاً حاد و آسیب‌زا است. فرد اغلب می‌تواند علت را شناسایی کند.

علل دیگر، مانند بیماری شریانی محیطی (PAD)، تمایل دارند در طول زمان ایجاد شوند، اگرچه ممکن است فرد بتواند شروع درد را مشخص کند.

مهم است که ازآنچه قبل و حول‌وحوش ظهور درد ساق پا اتفاق افتاده است آگاه باشید، زیرا این امر می‌تواند به تصمیم‌گیری در مورد زمان مراجعه به درمان کمک کند.

 

علائم درد ساق پا چیست؟

• گرفتگی یا گرفتگی عضلات
• حساسیت غیرطبیعی به لمس یا فشار
• سفتی و خشکی عضلات
• قرمزی یا کبودی
• تورم
• ضعف عضلانی
• مشکل در راه رفتن

 

علل درد ساق پا چیست؟

1. بیماری شریان محیطی (PAD)

در این وضعیت، معمولاً پاهای شما، خون کافی دریافت نمی‌کنند. چنین وضعیتی معمولاً، به این دلیل اتفاق می‌افتد که شریان‌های شما باریک شده‌اند. هنگام راه رفتن ممکن است احساس ضعف، بی‌حسی یا گرفتگی در پاهای خود داشته باشید؛ همچنین پاهایتان ممکن است احساس سردی کنند و رنگشان عجیب شود. برخی از افراد می‌توانند PAD را با تغییرات عادت، مانند ترک سیگار، مدیریت کنند. اگر این کار مؤثر نبود، ممکن است پزشک برای درمان مشکل به شما دارویی بدهد؛ اما برخی از افراد نیز، نیاز به جراحی دارند.

2. ترومبوز ورید عمقی (DVT)

این عارضه، یک لخته خون در رگ (ورید) است که معمولاً در ران یا ساق پا تشکیل می‌شود. DVT، همیشه با علائم همراه نمی‌شود، اما ممکن است درد و تورم در پای خود داشته باشید و یا پایتان گرم و قرمز باشد. در صورت مشاهده هر یک از این موارد فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

3. نوروپاتی محیطی

نوروپاتی محیطی زمانی اتفاق می‌افتد که به اعصاب بدن شما که پیام‌ها را به مغز و از مغز به بدن شما منتقل می‌کنند، آسیب وارد می‌شود. همچنین شایع‌ترین علت آن، دیابت است؛ اما سایر بیماری‌ها، داروها، جراحات یا عفونت‌ها می‌توانند باعث آن شوند. اگر روی اعصاب پاهای شما تأثیر بگذارد، ممکن است احساس خارش یا گزگز داشته باشید، یا ممکن است پاهای شما بی‌حس شوند یا احساس ضعیف کنند. پزشک شما شرایطی را که باعث آن شده است درمان می‌کند و در صورت نیاز به شما دارویی برای تسکین درد می‌دهد.

4. عدم تعادل الکترولیت

الکترولیت‌ها مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم هستند که به ماهیچه‌های شما کمک می‌کنند تا همان‌طور که باید کار کنند. هنگام ورزش مقداری الکترولیت بدن خود را از طریق تعریق از دست می‌دهید، ولی اگر بیش‌ازحد از دست بدهید، ممکن است پاهای شما دچار گرفتگی یا احساس ضعف یا بی‌حسی شوند. البته از دست دادن بیش‌ازاندازه الکترولیت و احساس‌های بعدازآن ممکن است، بعد از برخی درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی که دریافت می‌کنید، نیز اتفاق بیفتد. نوشیدنی‌های ورزشی حاوی الکترولیت (یا آب همراه با غذاهایی که دارای این مواد معدنی هستند) می‌توانند کمک کنند. اگر اغلب دچار گرفتگی عضلات ساق پا می‌شوید به پزشک مراجعه کنید.

5. تنگی کانال نخاعی

این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که فضای درون استخوان‌های ستون فقرات شما باریک شود؛ که در این حالت به اعصاب این ناحیه فشار وارد می‌کند و می‌تواند باعث درد، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی یا ضعف در پاهای شما بخصوص ساق پایتان، شود. همچنین ممکن است با تعادل مشکل داشته باشید. در صورت داشتن هر یک از این علائم فوراً به پزشک مراجعه کنید. دارو می‌تواند دردتان را کاهش دهد و فیزیوتراپی نیز می‌تواند به شما کمک کند.

معرفی بهترین کلینیک فیزیوتراپی

6. کشیدگی عضله

ازجمله علل درد ساق پا، زمانی اتفاق می‌افتد که عضله بیش‌ازحد کشیده می‌شود. برای افرادی که ورزش می‌کنند زیاد اتفاق می‌افتد. درد شدید است و بلافاصله شروع می‌شود و ناحیه در هنگام لمس حساس است. بهترین درمان این است که آن را با کیسه‌های سرد به مدت 20 دقیقه هر بار و چند بار در روز یخ کنید. خارج از آن، ناحیه را به‌آرامی بپیچید، اگر می‌توانید آن را بالا نگه‌دارید و به آن استراحت دهید. مسکن‌های بدون نسخه می‌توانند درد را کاهش دهند.

7. گرفتگی عضلات

گرفتگی عضله زمانی اتفاق می‌افتد که یک عضله، معمولاً در ساق پا، ناگهان سفت می‌شود. این اتفاق می‌تواند باعث درد شدید شود و ممکن است یک توده عضلانی سفت را زیرپوست خود احساس کنید. با افزایش سن، گرفتگی عضلات بیشتر اتفاق می‌افتد، و همچنین اگر در هوای گرم، آب کافی ننوشید، احتمالاً دچار گرفتگی عضلانی خواهید شد. گرفتگی عضلات معمولاً خودبه‌خود از بین می‌رود و معمولاً نشان از مشکلی برای سلامتی نیست، اما اگر اغلب آن را دارید با پزشک خود صحبت کنید.

8. شین‌اسپلینت

از دیگر علل درد ساق پا، زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌ها و بافت‌های اطراف استخوان ساق پا ملتهب می‌شوند و باعث می‌شوند که لبه داخلی استخوان آسیب ببیند. در بین افرادی که زیاد می‌دوند رایج است. صافی کف پا، قوس‌های ‌سفت، یا کفش‌های نامناسب نیز می‌تواند منجر به شین‌اسپلینت شود. بهترین درمان این است که به پاهای خود استراحت دهید، چند بار در روز کیسه‌های سرد را به مدت 20 دقیقه روی آن‌ها قرار دهید و در صورت نیاز از مسکن استفاده کنید؛ اما به پزشک خود مراجعه کنید تا مطمئن شوند که چیز جدی‌تری نیست.

9. تاندونیت

تاندون‌ها طناب‌های انعطاف‌پذیری هستند که ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. اگر آن‌ها ملتهب شوند، به‌خصوص زمانی که آن مفصل را حرکت می‌دهید، می‌تواند بسیار آسیب ببیند. این اتفاق، تاندونیت نامیده می‌شود و یک آسیب ساییدگی است که می‌تواند مفصل ران، زانو یا مچ پا را تحت تأثیر قرار دهد؛ مانند پیچ‌خوردگی، بهترین راه برای درمان آن R.I.C.E است. اگر تاندونیت برای مچ پا یا همان آشیل و زانو اتفاق بیفتد، درد به ساق پا سرایت می‌کند.

10. رگ‌های واریسی

هنگامی‌که رگ‌ها مجبورند برای بازگرداندن خون به قلب شما سخت کار کنند، برآمده می‌شوند و پیچ‌خورده، آبی یا بنفش تیره به نظر می‌رسند. آن‌ها می‌توانند باعث احساس سنگینی، سوزش، ضربان یا گرفتگی پاهای شما، بخصوص در ناحیه ساق پا، شوند. افزایش سن، افزایش ناگهانی وزن، باردارشدن، یا به مدت طولانی ایستادن یا نشستن، احتمال ابتلا به آن را بیشتر می‌کند. کاهش وزن، ورزش یا پوشیدن جوراب‌های فشرده ممکن است کمک‌کننده باشد.

11. درد عصبی

شرایطی شامل سندرم پاهای بی‌قرار، که در آن پاها به‌طور غیرقابل‌کنترلی تکان می‌خورند، آسیب عصبی و یا درد عصب سیاتیک است. درد عصبی حتی در هنگام استراحت نیز ممکن است وجود داشته باشد.

درمان درد ساق پا چگونه صورت می‌گیرد؟

بسیاری از موارد درد ساق پا را می‌توان در خانه و بدون مداخله پزشکی برطرف کرد.

1. خودمراقبتی

اگر علل جدی درد ساق پا رد شده باشد، اقدامات خودمراقبتی می‌تواند مناسب باشد.

البته یادتان باشد، مسکن دردتان را بهبود نمی‌بخشد، زیرا به‌طور ناگهانی شروع می‌شوند، اما کشش و ماساژ عضله ممکن است کمک‌کننده باشد.

برای تسکین درد هنگام بروز گرفتگی عضلات:

• انگشت پا را نگه‌دارید و درحالی‌که پا را صاف می‌کنید، آن را به سمت بدن بکشید.
• روی پاشنه پا راه بروید تا زمانی که گرفتگی از بین برود.

2. آسیب‌های ورزشی:

آسیب‌های ورزشی جزئی، مانند رگ به رگ شدن پا و کشیدگی پا را می‌توان با RICE درمان کرد:

• استراحت: برای جلوگیری از آسیب بیشتر و همچنین امکان کاهش تورم.
• یخ: برای کاهش تورم، التهاب و درد؛ به مدت 20 دقیقه در یک پارچه پیچیده شده، نه مستقیماً روی پوست.
• فشرده‌سازی: برای کاهش تورم و درد؛ از یک باند کشی، سفت اما نه محکم به حتی که پا نتواند نفس بکشد، بانداژ کنید.
• ارتفاع: پا را بالاتر از سطح قلب بلند کنید تا نیروی جاذبه به تخلیه کمک کند تا تورم و درد کاهش یابد.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟!

اگر درد ساق پا با راه رفتن بدتر شد، تورم داشت، یا بعد از چند روز درمان خانگی بهبود نیافت، ایده خوبی است که برای درمان درد ساق پا به پزشک مراجعه کنید.

البته، در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، مراجعه سریع به پزشک ضروری است:

• علائم عفونت احتمالی (مانند قرمزی، گرمی یا تب).
• پای شما متورم و رنگ‌پریده یا به‌طور غیرمعمول سرد باشد.
• بعد از یک دوره نشستن طولانی‌مدت درد ساق پا داشته باشید.
• ورم در هر دو پا همراه با مشکلات تنفسی باشد.