یکی از مشکلاتی که می‌تواند کودکان و حتی بزرگسالان را درگیر کند پای پرانتزی است. این بیماری معمولاً خطرناک نیست و خودبه‌خود رفع می‌شود، اما در مواردی هم ممکن است ادامه پیدا کند و شدید شود. اما آیا تابه‌حال درباره‌ی این بیماری چیزی خوانده یا شنیده‌اید؟ پس در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا باهم درباره‌ي پای پرانتزی کودکان، علل، علائم و درمان آن بیشتر بدانیم.
پای پرانتزی چیست؟
اگر در حالت ایستاده وقتی‌که قوزک‌های داخلی را در کنار هم قرار می‌دهید، ساق پاها کمانی شکل بشوند و زانوها از هم فاصله داشته باشد، شما به‌پای پرانتزی دچار هستید.
پای پرانتزی در نوزادان و کودکان تا سن دوسالگی تا حدودی طبیعی است که به آن پای پرانتزی فیزیولوژیک می‌گویند که درواقع تغییرات طبیعی رشد هستند و در طول زمان بدون نیاز به مداخله اصلاح می‌شوند. پای پرانتزی معمولاً در سن ۱۲ تا ۱۸ ماهگی مقداری شدت می‌یابد، یعنی زمانی که کودک شروع به راه رفتن می‌کند. هر چه کودک زودتر راه بیفتد، احتمال اینکه شدت پای پرانتزی او بیشتر باشد افزایش می‌یابد.
اگر پای پرانتزی در کودک بسیار شدید بود و یا اگر پس از سن ۲ تا ۳ سالگی برطرف نشد و باقی ماند، باید به پزشک متخصص مراجعه شود زیرا در بعضی از موارد علت آن مرضی است و نیاز به درمان دارد.
پاهای پرانتزی فیزیولوژیک در دوره نوزادی حدود 15 درجه است، در یک‌سالگی به 10 درجه می‌رسد و در 18 ماهگی تا 24 ماهگی به حد طبیعی می‌رسد.
معرفی بهترین کلینیک فیزیوتراپی
علل پای پرانتزی کودکان چیست؟
پای پرانتزی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. شایع‌ترین علت پای پرانتزی، وضعیتی به نام ژنوواروم فیزیولوژیک است. هنگامی‌که کودک شما در رحم در حال رشد است، در وضعیت و فضای تنگ قرار دارد. درنتیجه برخی از استخوان‌های کودک شما باید درحالی‌که در رحم شما هستند بچرخند تا بتوانند در فضای کوچک جا بگیرند.
اگر پاهای فرزندتان تا ۲ سالگی صاف نشد، ممکن است دلیل دیگری وجود داشته باشد. این موارد عبارت‌اند از:
-
بیماری بلونت
بیماری بلونت (تیبیا وارا) یک اختلال رشد است که به دلیل مشکل در صفحه رشد استخوان ساق پای کودک شما ایجاد می‌شود. بیماری بلونت در کودکان آفریقایی آمریکایی، کودکانی که اضافه‌وزن دارند و همچنین کودکانی که زودتر شروع به راه رفتن می‌کنند شایع‌تر است. این بیماری نیاز به درمان دارد و اگر زود تشخیص داده شود ممکن است تنها با یک بریس درمان شود؛ اما اگر درمان با بریس موفقیت‌آمیز نبود ممکن است برای ممانعت از پیشرفت بیماری نیاز باشد تا از عمل جراحی استفاده شود.
-
راشیتیسم
راشیتیسم ناشی از کمبود کلسیم یا ویتامین D است. کمبود این مواد مغذی مهم، استخوان‌های کودک شمارا نرم‌تر و ضعیف‌تر می‌کند و باعث خم شدن پاهای او می‌شود. راشیتیسم در ایالات‌متحده بسیار نادر است، اما هنوز هم اغلب در کشورهای درحال‌توسعه رخ می‌دهد.
-
کوتولگی
شایع‌ترین نوع کوتولگی ناشی از اختلال رشد استخوان به نام آکندروپلازی است. این اختلال می‌تواند باعث ایجاد پای پرانتزی شود.
-
بیماری پاژه
این بیماری متابولیک بر نحوه شکستن و بازسازی استخوان‌های شما تأثیر منفی می‌گذارد. درنتیجه، آن‌طور که باید، استخوان‌ها بازسازی نمی‌شوند. باگذشت زمان، این می‌تواند منجر به درد کشکک و کاسه زانو و سایر مشکلات مفصلی شود.
بیماری پاژه در افراد مسن شایع‌تر است و می‌توان با تشخیص و درمان به‌موقع آن را با موفقیت مدیریت کرد.
-
سایر مشکلات استخوانی
شکستگی‌هایی که به‌درستی بهبود نیافته‌اند و همین‌طور رشد غیرطبیعی استخوان‌ها (دیسپلازی استخوان) می‌توانند باعث ایجاد پای پرانتزی شوند.
-
مسمومیت با فلوراید یا سرب
مصرف زیاد فلوراید و سوءهاضمه منجر به اختلال در رشد استخوان و ایجاد اختلالات مادرزادی نظیر پای پرانتزی می‌شود.
پای پرانتزی کودکان چه علائمی دارد؟
از علائم پای پرانتزی کودکان شکل ظاهری پاهای آن‌هاست که به نظر می‌رسد که پاها به سمت بیرون خم و کشیده شده‌اند، حتی زمانی که پاها و مچ پاها در کنار هم قرار دارند معمولاً یک فضای خالی بین ساق پا و زانو وجود دارد.
سایر علائم پای پرانتزی کودکان عبارت‌اند از:
- ناپایداری و خالی کردن زانوها
- کاهش حرکت در باسن
- درد زانو یا لگن
چگونه پای پرانتزی کودکان تشخیص داده می‌شود؟
هنگام تشخیص ناهنجاری ساق پا یا پای پرانتزی، پزشک سابقه پزشکی کودک را بررسی می‌کند، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و از استخوان‌های پا تا مچ پا با اشعه ایکس عکس‌برداری می‌کند.
هر چه زودتر بدشکلی ساق پا تشخیص داده شود، بهتر است. بزرگسالانی که بدشکلی ساق پا یا پای پرانتزی آن‌ها در کودکی تشخیص داده نمی‌شود، اغلب به آرتریت پیش‌رونده زانو مبتلا می‌شوند و همچنین کسانی که سال‌ها با پای پرانتزی زندگی کرده‌اند ممکن است درد و بی‌ثباتی ساق پا را تجربه کنند.
داشتن پای پرانتزی همان‌طور که گفته شد برای نوزادان و کودکان نوپا طبیعی است، اما اگر کودک شما تا بعد از سه‌سالگی این بیماری را داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است کودک دچار تغییر شکل ساق پا شود. به این نکته توجه کنید که پای پرانتزی در سنین پایین باعث درد یا ناراحتی نمی‌شود و توانایی کودک شمارا برای راه رفتن، خزیدن یا دویدن محدود نمی‌کند. اگر غیرازاین است به پزشک مراجعه کنید.
پای پرانتزی کودکان چگونه درمان می‌شود؟
هیچ درمانی در نوزادان و کودکان نوپا لازم نیست مگر اینکه شرایط شدید باشد. بعد از ۳ سالگی درمان بستگی به علت بیماری دارد. درمان ممکن است شامل کفش‌های مخصوص، آتل‌ها، بریس، گچ گیری، جراحی یا درمان وضعیتی باشد که باعث ایجاد پای پرانتزی شده است.
-
بیماری بلونت
درمان زودهنگام با استفاده آتل یا پابند می‌تواند تمام چیزی باشد که لازم است.
-
راشیتیسم
پزشک متخصص ممکن است با افزودن ویتامین D و کلسیم به رژیم غذایی کودک شما، پای پرانتزی او را درمان کند. اگر راشیتیسم به دلیل یک بیماری ژنتیکی باشد، ممکن است ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی فرزند شمارا برای درمان به یک متخصص ارجاع دهد.
-
جراحی
اگر باوجود سایر درمان‌ها، پای پرانتزی ادامه یابد، ممکن است برای جلوگیری از آسیب بیشتر و اصلاح مشکل، جراحی موردنیاز باشد. گزینه‌های جراحی عبارت‌اند از:
- رشد هدایت‌شده: با این روش، جراح یک صفحه فلزی کوچک را در پای کودک شما قرار می‌دهد. این کار به‌طور موقت رشد را در سمت سالم استخوان ساق پا متوقف می‌کند تا رشد قسمت ناسالم بتواند به آن برسد. این‌گونه پای کودک شما با رشد طبیعی‌اش صاف می‌شود. جراح صفحه فلزی را پس از بهبود هم‌ترازی خارج می‌کند.
- استئوتومی تیبیا: در حین عمل جراحی قسمت بالا و داخل تیبیا برش زده می‌شود و قبل از عمل، محاسبات صورت می‌گیرد که برای اصلاح راستای استخوان چه مقدار تغییرات باید صورت بگیرد. یک شکاف گووه مانند یک الی دو سانتیمتری در بالای قسمت داخلی تیبیا ایجاد می‌شود و بعد از اصلاح راستا و صاف کردن با گرافت استخوان و پیچ و پلاک محکم می‌شود.
آیا می‌توان از پای پرانتزی کودکان جلوگیری کرد؟
متأسفانه هیچ پیشگیری شناخته‌شده‌ای برای پای پرانتزی وجود ندارد. در برخی موارد، ممکن است بتوانید از شرایط خاصی که باعث ایجاد پای پرانتزی می‌شوند جلوگیری کنید.
برای مثال، می‌توانید با اطمینان از دریافت کلسیم ویتامین D کافی، هم از طریق رژیم غذایی و هم قرار گرفتن در معرض نور خورشید، از راشیتیسم پیشگیری کنید.
سخن آخر
اگر کودک شما پای پرانتزی دارد، نگران باشید چون این وضعیت اغلب مشکل جدی به شمار نمی‌رود. اکثر نوزادان و کودکان نوپا بدون نیاز به هیچ نوع درمانی بهبود پیدا می‌کنند. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی فرزند شما وضعیت کودک شما را با ادامه رشد کنترل می‌کند. اگر کودک شما زمانی که 2 ساله می‌شود همچنان دچار پای پرانتزی باشد، ارائه‌دهنده پزشک متخصص گزینه‌های درمانی را با شما در میان می‌گذارد و درمان را شروع می‌کند. بعد از درمان اغلب کودکان به زندگی عادی و سالم ادامه می‌دهند.
