استئوتومی زانو یا تعویض مفصل زانو، کدام جراحی بهتر است؟

آرتروز زانو علاوه بر ایجاد درد، شما را از انجام کارهای روزمره و کارهایی که برای گذران زندگی انجام می‌دهید باز می‌دارد. بعضی مواقع درد را با مسکن می‌توانید مدیریت و حتی فراموش کنید. به دلیل اهمیت زیاد و بار حرکتی سنگینی که زانو تحمل می‌کند، با افزایش سن، کارایی آن کم می‌شود. ولی جراحی به اشکال مختلف می تواند به بهبود وضعیت شما کمک کند. تعویض مفصل و استئوتومی زانو از گزینه‌های پیش رو می‌باشند.

در این مقاله در کلینیک سایا به مقایسه استئوتومی با تعویض مفصل زانو پرداخته‌ایم تا پاسخ‌گوی سوالات شما عزیزان باشیم.

استئوتومی زانو

جراحی استئوتومی زانو روشی مناسب برای درمان انحرافات و برطرف نمودن کجی زانو می‌باشد. استئوتومی زانو به عملی گفته می‌شود که با بریدن استخوان و برداشتن قسمتی از آن، طول استخوان تغییر و یا مسیر امتداد استخوان اصلاح می‌شود. استئوتومی زانو با چرخش، زاویه استخوان را تغییر داده و روی عملکرد آن تاثیرات مثبتی می‌گذارد. برای مثال در انحرافات زانو به شکل پای پرانتزی یا پای ضربدری، فشار مضاعف به یک طرف از مفصل زانو وارد خواهد شد، که این مفصل از همان ناحیه دچار آسیب شده و درگیر مشکلاتی می‌شود که با درد و محدودیت حرکتی همراه است. جدا از این مشکلات، شکل ظاهری و نامتعارف بودن پاها هم مسئله‌ای است که برای آن می‌توان استئوتومی زانو انجام داد.

استئوتومی زانو معمولاً در افراد جوان‌تری که هنوز در مراحل اولیه آرتریت زانو هستند و مشکلی بابت فعالیت و درد ندارند، توصیه می‌شود. البته با پیش‌رفت دقت تکنیک‌های جراحی استئوتومی زانو، امروز برای بیماران مسن‌تر که قصد جراحی تعویض کامل مفاصل زانو را ندارند، استئوتومی زانو تبدیل به یک گزینه مناسب شده است.

جراحی تعویض مفصل زانو

در تعویض مفصل زانو، مفصل زانوی آسیب دیده با مفصل مصنوعی یا پروتز جایگزین می شود. این جراحی شامل جدا کردن استخوان و غضروف آسیب دیده از استخوان ران، استخوان درشت نی و کشکک زانو و جایگزینی آن با مفصل مصنوعی یا همان پروتز است. پروتز مصرفی برای مفصل مصنوعی، از آلیاژهای فلزی، پلاستیکی و پلیمری با کیفیت بالا ساخته می‌شود که همان کار زانو را انجام می‌دهد.

ریکاوری و توانبخشی جراحی تعویض مفصل زانو، چندین ماه زمان می‌برد. پزشک فوق تخصص زانو، پیش از انتخاب روش تعویض مفصل زانو، توان حرکتی، تعادل و قدرت زانوی شما را بررسی می‌کند و نیز با توجه به نکاتی مانند سن، وزن، میزان فعالیت و وضعیت عمومی بدن تصمیم به جراحی تعویض مفصل زانو می‌گیرد.

بعضی بیماری ها نظیر آرتریت زانو یا ساییدگی زانو موجب درد شدیدی در زانو فرد می‌شوند و فرد را ناچار به انجام عمل تعویض مفصل زانو می‌کنند. البته که اول به بیمار کاهش وزن و ورزش توصیه می‌شود. درد زانو را می‌توان برای مدتی با قرص‌های مسکن مدیریت کرد. اما به هر حال، قرص‌ها اثر خود را بعد از مدتی از دست می‌دهند و فرد دچار یک درد دائمی در زانوی خود می‌شود که حتی کارهای ساده مانند بالا رفتن از پله و راه رفتن را نیز برای او دشوار می‌کند. درد ممکن است حتی در زمان نشستن و خوابیدن فرد هم وجود داشته باشد و باعث شود بیمار برای بازگشت به زندگی عادی خود به ناچار به انجام این جراحی شود.

مقایسه استئوتومی با تعویض مفصل زانو

• استئوتومی زانو، قبل از این‌ که جراحی تعویض مفصل ممکن شود، روش مناسبی برای درمان در آرتروز و آرتریت استفاده بود.  با این حال، به دلیل کم‌دقتی‌های استئوتومی زانو در گذشته، نتایج متفاوت بود و میزان موفقیت یک استئوتومی زانو مدرن را نداشت. در گذشته، استئوتومی زانو همراه با خطر تراز کردن اشتباه و درد متعاقب از آن بود. همچنین خطر آسیب عصبی و عروق خونی نیز بیمار را تهدید می‌کرد.
• به همین دلیل، هنگامی که جراحی تعویض مفصل زانو معرفی شد، با نتایج موفقیت آمیز آن، استئوتومی زانو سنتی پشت سر گذاشته شد و فقط به بیماران بسیار جوان اختصاص یافت. با این حال، با بهبود برنامه ریزی قبل از عمل و تکنیک های جراحی مدرن، استئوتومی زانو اخیراً احیا شده است و در بسیاری از نقاط جهان روشی است که به طور گسترده انجام می شود و با نتایج خوبی نیز همراه است.
• استئوتومی زانو شامل تغییر ساختار استخوان‌ها برای انتقال فشار از قسمت آسیب دیده، به سمت سالم می‌شود و همان‌ طور که اشاره کردیم آناتومی بدن به جای خود باقی می‌ماند در صورتی که در جراحی تعویض مفصل زانو، استخوان‌ها و غضروف‌هایی که آسیب دیده اند برداشته می‌شوند و با سطوح مصنوعی ساخته شده با پروتزی بادوام جایگزین می شوند.
• این حفظ آناتومی زانو شخص، یکی از برتری‌های استئوتومی زانو بر تعویض مفاصل می‌باشد. استئوتومی زانو می‌تواند نیاز به عمل تعویض مفاصل را برای سال‌ها به تاخیر بیاندازد یا به کلی از آن بی‌نیاز شود.
• استئوتومی زانو به یک بیمار جوان اجازه می دهد، که سال‌ها فعال بماند و سبک فعال زندگی خود را حفظ کند. از سوی دیگر، تعویض مفصل زانو محدودیت‌هایی در زمینه فعالیت‌هایی که بعد از جراحی می توان انجام داد، مانند ورزش های سنگین را دارد. اکثر بیماران پس از استئوتومی زانو خود احساس بهبودی و پیش‌رفت در توان حرکتی بدون درد دارند. برای بیمارانی که آرتریت آنها با وجود استئوتومی زانو مجدداً پیش‌رفت می‌کند، تعویض مفصل زانو همیشه می‌تواند در مراحل بعدی در نظر گرفته شود.
• هنگامی که مفصل زانو با پروتز جایگزین بشود، در صورت بروز هرگونه مشکل دیگر، دوباره باید با جراحی های مجدد برطرف شود .در صورتی که بعد از استئوتومی زانو شاید بتوان با فیزیوتراپی و تمرین‌های اصلاحی دوباره به روال عادی برگشت.
• نتایج تعویض مفصل زانو، ممکن است راضی‌کننده نباشد. دوره نقاهت طولانی و کارایی کم‌تر زانو نسبت به قبل از جمله این دلایل می‌باشد. با این حال، لازم به ذکر است که مفصل زانو از نظر ساختار بسیار پیچیده‌‌ای دارد، بنابراین بازسازی آن دشوار است .
• طول عمر استئوتومی زانو نیز بیش‌تر است و امکان دارد دیگر هیچ‌وقت نیازی به عمل تعویض مفصل زانو نباشد. در صورتی که تعویض مفصل عمر محدودی دارد و انجام دوباره جراحی‌های اصلاحی می‌تواند برای بیمار سخت باشد.
• عفونت یا شکستگی در اطراف مفصل زانو می‌تواند از عوارض مخرب این عمل باشد، که نیاز به جراحی بعدی بزرگتری دارند.
• بعد از استئوتومی زانو تمریناتی برای سهولت در راه رفتن برای شما در نظر گرفته می‌شود و حتی پس از گذشت ۶ ماه از جراحی استئوتومی زانو، شخص می‌تواند به تدریج بدود و در صورت تمایل، فعالیت‌های ورزشی خود را از سرگیرید. این امر برای فرد بعد از عمل تعویض مفصل زانو میسر نمی‌باشد.

مراقبت‌های بعد از استئوتومی زانو

مانند همه جراحی‌ها در استئوتومی هم علاوه بر درمان انحراف زانو، امکان بروز عوارضی برای بیمار ممکن است. معمولاً پس از استئوتومی زانو، بیمار ۲ تا ۴ روز پس از انجام عمل جراحی در بیمارستان تحت مراقبت بستری می‌شود. در صورت بروز درد و التهاب، با داروهای مسکن و ضد درد آن را کنترل می‌کنند.

پس از استئوتومی زانو، با استفاده از زانوبند یا آتل و حتی گچ، روند درمان و مراقبت از زانو بهتر پیش می‌رود. مخصوصاً که این کار، باعث جلوگیری از آسیب‌دیدگی و صدمات احتمالی زانو می‌شود. احتمالاً بیمار برای مدتی، نیاز دارد از عصا استفاده کند.

پس از 6 هفته و عکس‌یرداری با اشعه ایکس، جراح به بیمار اطلاع خواهد داد که چه وقت می‌تواند به آسودگی وزن خود را روی پایش بگذارد.

 

برای کار پشت میزی، بعد از 5 هفته فرد می‌تواند به کار باز گردد. اما برای کارهایی که وابسته به قدرت و فعالیت بدنی باشند، شاید بعد از 3 ماه فرد بتواند به کارش بازگردد. برای افرادی که کار وابسته به فعالیت بدنی دارند و عمل تعویض مفصل زانو انجام داده‌اند باید احتیاط زیادی کنند و حتی پیشنهاد می‌شود کار خود را سبک‌تر کنند.

کلینیک سایا مدرن‌ترین مجموعه فیزیوتراپی و آب‌درمانی

نتیجه گیری

اغلب اوقات، جراحان استئوتومی را برای بیماران جوان تر و فعال تر توصیه می کنند. تعویض جزئی مفصل زانو انتخاب بهتری برای افراد مسن تر و کم تحرک است. بزرگسالان جوانی که استئوتومی را انتخاب می‌کنند، همچنان که سنشان بیش‌تر می‌شود، باز هم می توانند تعویض مفصل را در مراحل بعدی زندگی خود انتخاب کنند. با این کار عمر مفصل را تا جایی که ممکن است افزایش می‌دهند. البته که تشخیص استئوتومی زانو یا تعویض مفصل زانو، و این که کدام بهتر است با پزشک متخصص می‌باشد اما تصمیم با شماست که کدام عمل را انتخاب کنید. در کلینیک فیزیوتراپی سایا در این مقاله سعی کردیم که با مقایسه استئوتومی با تعویض مفصل زانو درباره‌ی هر دو مورد اطلاع‌رسانی کنیم و انتخاب را برای شما آسان کنیم.