اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی و رشدی است که بر نحوه تعامل افراد با دیگران، برقراری ارتباط، یادگیری و رفتار تأثیر می‌گذارد. اگرچه اوتیسم را می‌توان در هر سنی تشخیص داد، اما به‌عنوان یک «اختلال رشدی» توصیف می‌شود؛ زیرا علائم معمولاً در دو سال اول زندگی ظاهر می‌شوند.
افراد دارای اختلال طیف اوتیسم چه علائمی دارند؟
بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، راهنمای ایجادشده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا که ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی از آن برای تشخیص اختلالات روانی استفاده می‌کنند، افراد مبتلا به ASD اغلب دارای علائم زیر هستند:
- مشکل در برقراری ارتباط و تعامل با افراد دیگر
- علایق محدود و رفتارهای تکراری
- علائمی که بر توانایی آن‌ها برای عملکرد در مدرسه، کار و سایر زمینه‌های زندگی تأثیر می‌گذارد
اوتیسم به‌عنوان یک اختلال دارای طیف شناخته می‌شود؛ زیرا تنوع گسترده‌ای در نوع و شدت علائمی که افراد تجربه می‌کنند، وجود دارد.
-
برخی از علائم ارتباطی یا اجتماعی:
- برقراری تماس چشمی کم یا ناسازگار
- به نظر می‌رسد که به افرادی که صحبت می‌کنند نگاه نمی‌کند یا به آن‌ها گوش نمی‌دهد.
- به‌ندرت علاقه‌مند به اشتراک گذاشتن علایق، احساسات، یا لذت بردن از اشیا یا فعالیت‌ها است.
- پاسخ ندادن یا کندی در پاسخ به نام خود یا سایر درخواست‌های شفاهی برای جلب‌توجه
- داشتن مشکل در رفت‌وبرگشت مکالمه
- غالباً بدون توجه به اینکه دیگران علاقه‌ای ندارند یا بدون دادن فرصتی برای پاسخگویی به دیگران در مورد موضوع موردعلاقه خود صحبت می‌کنند.
- نمایش حالات چهره، حرکات و ژست‌هایی که با آنچه گفته می‌شود مطابقت ندارد.
- داشتن لحن غیرمعمول و صدایی که ممکن است حالت صاف و روبات مانند به نظر برسد.
- داشتن مشکل در درک دیدگاه شخص دیگر
-
برخی از رفتارهای محدودکننده و تکراری افراد طیف اوتیسم:
- تکرار برخی رفتارها یا داشتن رفتارهای غیرعادی، مانند تکرار کلمات یا عبارات (رفتاری به نام اکولالیا)
- داشتن علاقه شدید پایدار به موضوعات خاص، مانند اعداد، جزئیات یا حقایق
- نشان دادن علایق بیش‌ازحد متمرکز، مانند اشیاء متحرک یا قسمت‌هایی از اشیاء
- ناراحت شدن از تغییرات جزئی در یک روال و مشکل در انتقال
- نسبت به ورودی‌های حسی مانند نور، صدا، لباس یا دما از سایر افراد، حساس‌تر یا کمتر حساس هستند.
- افراد مبتلا به ASD ممکن است مشکلات خواب و تحریک‌پذیری را نیز تجربه کنند.
دلایل بروز اوتیسم در کودکان چیست؟
محققان علل اولیه ASD را نمی‌دانند، اما مطالعات نشان می‌دهد که ژن‌های یک فرد می‌توانند همراه با جنبه‌هایی از محیط زندگی‌شان به‌گونه‌ای بر رشد تأثیر بگذارند که منجر به اختلال اوتیسم شود. برخی از عواملی که با افزایش احتمال ابتلا به ASD مرتبط هستند عبارت‌اند از:
- داشتن یک خواهر یا برادر مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم
- داشتن والدین مسن‌تر
- داشتن شرایط ژنتیکی خاص (مانند سندرم داون یا سندرم X شکننده)
- داشتن وزن بسیار کم هنگام تولد
ماساژ کودکان اوتیسم به‌عنوان یک مسیر درمانی چیست؟
ماساژ کودکان اوتیسم باعث می‌شود این کودکان بتوانند احساس امنیت بیشتری را تجربه کنند و همچنین موجب رشد روانی و عاطفی و تکامل آن‌ها می‌شود.
ماساژ درمانی در کودکان اوتیسم یک درمان نوآورانه و خلاقانه محسوب می‌شود. ماساژ درمانی با لمس مداوم، ایمن و تغذیه‌کننده سیستم حسی و ادغام منظم حسی همراه است.
فایده ماساژ کودکان اوتیسم
بر اساس مقاله‌ای که در مجله اوتیسم و اختلالات رشدی به چاپ رسیده است، می‌توان گفت ماساژ کودکان اوتیسم تاثیرات چشمگیری در رفتارهای این کودکان داشته است.
در این پژوهش، 12 کودک با رنج سنی 3 تا 6 سال به صورت انتخاب تصادفی به دو گروه «ماساژ درمانی» و گروه «کنترل توجه به خواندن» تقسیم شدند.
والدین در گروه ماساژ درمانی توسط متخصص ماساژ آموزش دیدند تا کودکان خود را 15 دقیقه قبل از خواب و به مدت یک ماه، ماساژ دهند. والدین در گروه دیگر موظف به خواندن داستان‌هایی از کتاب دکتر Seuss بودند.
در گروه ماساژ درمانی، از والدین خواسته شد تا به ترتیب بازوها، دست‌ها، پاها و کمر کودک را ماساژ دهند.
در گروه کنترل توجه به خواندن، والدین هر شب یک ربع قبل از خواب برای کودک خود داستان می‌خواندند.
کودکان در روز ابتدایی و انتهایی آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفتند تا میزان تغییرات در آن‌ها مشخص گردد.
نتیجه پژوهش فایده ماساژ کودکان اوتیسم:
در این آزمایش، پنج متغیر موردبررسی قرار گرفتند: شاخص بیش فعالی، شاخص بی‌قراری، شاخص رفتارهای عاطفی، شاخص جهانی و شاخص عدم توجه.
بر اساس بازخورد کودکان به هر یک از موارد بالا نمراتی به ترتیب زیر به رفتارهای آن‌ها داده شد.
- بدون هیچ بازخورد=0
- بازخورد کم=1
- بازخورد خوب=2
- بازخورد عالی=3
بر اساس نمره‌ی والدین، مشاهدات در کلاس و الگوی خواب کودکان و فضای بازی کودکان در این مدت، تأثیر ماساژ درمانی کودک اوتیسم بر روی بیش فعالی، عدم مسئولیت‌پذیری و رفتارهای تیک گونه و اختلالات خواب موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق، بهبود رفتارهای کودکان گروه ماساژ را در موارد فوق تأیید می‌کند.
تفاوت ماساژ کودکان اوتیسم با ماساژ معمولی چیست؟
ماساژ معمولی برای آرام کردن عضلات انجام می‌شود؛ اما ماساژ کودکان اوتیسم با استفاده از برخی تکنیک‌های حسی و عصبی ویژه صورت می‌گیرد. درمان اوتیسم از مسیر ماساژ درمانی با تأثیر بر سلول‌های عصبی گیرنده پوست صورت می‌گیرد و موجب بهبود وضعیت کودک اوتیستیک می‌شود. البته این نکته شایان‌ذکر است که تأثیر ماساژ کودکان اوتیسم بر آن‌ها به نوع ماساژی که دریافت می‌کنند، بستگی دارد و باید متناسب با میزان اختلال اسکلتی و عضلانی بیمار انجام شود.
در ماساژ کودکان اوتیسم به‌جای استفاده از نوک انگشتان و ضربه‌های سفت و طولانی، درمانگر باید کف دست و تمام سطح انگشتان استفاده نماید. توصیه می‌شود که درمانگر از ادغام حسی با ماساژ استفاده نماید تا کودک اوتیستیک، یاد بگیرد حس لامسه، بویایی، شنوایی، بینایی و چشایی را باهم ادغام کند و بروز رفتارهای تکراری بهبود پیدا کند.
نکات مهم آماده کردن کودکان اوتیسم برای ماساژ
قبل از آنکه ماساژ کودکان اوتیسم را آغاز کنید، باید بدانید که کودکان اوتیسم از حساسیت‌های ویژه‌ای برخوردارند و ماساژورها باید به آن‌ها توجه کنند؛ تا بتوانند فرایند درمان را به‌درستی انجام دهند. کودکان اوتیسم نسبت به بچه‌های دیگر به لمس شدن بیشتر حساس هستند و بیشتر واکنش نشان می‌دهند. موارد زیر مهم‌ترین نکات برای ماساژ بچه‌های اوتیسم است.
-
برقراری ارتباط صحیح قبل از شروع ماساژ کودکان اوتیسم
بهتر است قبل از شروع ماساژ کودکان اوتیسم، با کودک ارتباط صحیح برقرار کنید تا کودک در برابر درمان مقاومت نشان ندهد. همچنین آموزش ماساژ کودکان اوتیسم به نحوی انجام می‌شود که تمرینات حس عمقی در کودکان به‌مرور آستانه تحمل آن‌ها را بالا ببرد.
-
افزایش آگاهی بدنی در کودکان اوتیسم
برای ماساژ کودکان اوتیسم که می‌توانند متوجه گفتار شوند، بهتر است شیوه ماساژ را توضیح دهید تا بتوانند هماهنگی بهتر بین اعضای بدن را درک کنند. این درک علاوه بر اینکه حرکات بدن را هماهنگ می‌کند، می‌تواند سبب تقویت عزت‌نفس کودک نیز بشود.
-
شروع تدریجی ماساژ کودکان اوتیسم
شروع ماساژ کودکان اوتیسم باید با لمس‌های مختصر دست‌وپا انجام شود و مدت‌زمان آن نیز محدود باشد. به‌طور مثال اگر هدف درمانگر جلسات ۳۰ دقیقه‌ای ماساژ است، اولین جلسه‌ی لمس باید صرفاً حدود ۱۰ دقیقه باشد تا کودک اوتیسم کم‌کم با شرایط درمان آشنا شود.
-
توقف ماساژ در زمان مناسب
یکی از مواردی که درمانگر در ماساژ کودکان مبتلا به اوتیسم حتماً باید به آن توجه کند این است که وقتی کودکان اوتیسم خسته می‌شوند، درمان را متوقف کنند. با توجه به اینکه بسیاری از کودکان اوتیسم از ارتباط کلامی و چشمی پرهیز می‌کنند، درمانگر باید از دقت کافی داشته باشد تا بتواند خستگی و کلافگی کودک اوتیسمی را تشخیص دهد.
مراکز ماساژ کودکان اوتیسم
یکی دیگر از موارد مهم در انواع ماساژ، هزینه ماساژ است که بسته به مدت زمان و نوع ماساژ ممکن است متغیر باشد. بی‌شک شناخت مراکز ماساژ کودکان اوتیسم کمی سخت است. همچنین که این کار تخصصی است و بهتر است توسط یک درمانگر ماهر انجام شود در انتهای مطلب با ما همراه باشید تا چند مرکز ماساژ کودکان اوتیسم را به شما معرفی نماییم.
-
کلینیک غرب تهران:
در این کلینیک ماساژ درمانی برای کودکان اوتیستیک، با تکنیک‌های آرام‌سازی صورت می‌گیرد، تا رفتارهای تکانشگری آن‌ها کاهش پیدا کند. در این کودکان ناحیه سروصورت ماساژ داده می‌شود و منافعی را برای آنان به همراه می‌آورد. لمس با محبت کودکان سبب کمتر شدن نگرانی و بیماری آن‌ها می‌شود. ماساژ کودکان اوتیسم در این مرکز با استفاده از کادری از درمانگران مجرب صورت می‌گیرد.
آدرس: سعادت‌آباد- خیابان سرو غربی- خیابان شکوفه- کوچه نظری- پلاک ۴۷
-
کلینیک توانبخشی توانش:
کـلـیـنـیک توانـبخـشـی تــوانــش بـا هــدف ارتـقـای سـطـح آموزشی و توانبخشی کودکان تأسیس شده و همواره سعی در جذب مجرب‌ترین تراپیست‌های گروه‌هـای مـخـتـلـف تـوانـبـخـشی نـمـوده است. این متخصـصان در کـنار یکدیگر به صورت تیمی به بررسی مشکلات مــراجعان و حــل آن می‌پردازند.
در بخش ماساژ درمانی کلینیک توانبخشی و کاردرمانی توانش ماساژ در حیطه‌های زیر انجام می‌شود:
- ماساژ درمانی در کودکان مبتلا به حساسیت‌های لمسی
- ماساژ درمانی در کودکان دارای اختلالات یکپارچگی حسی
- ماساژ درمانی جهت افزایش احساس لذت‌بخش آرامش و تن‌آگاهی در کودکان
- ماساژ درمانی جهت بهبود مهارت‌های سیستم لمسی- تعادلی
- ماساژ درمانی کودکان اختلال طیف اوتیسم
- ماساژ درمانی کودکان اختلال بیش‌فعال ADHD
- ماساژ درمانی در کودکان مبتلا به فلج مغزی (CP)
آدرس:
کلینیک مرکزی: تهران، خیابان جمال‌زاده جنوبی، بین خیابان جمهوری و لبافی نژاد، ساختمان 110، پلاک 78، طبقه اول واحد 4 و 5 و 15
کلینیک شمال تهران: ابتدای پاسداران, خیابان کاشی‌ها (نگارستان دوم), خیابان مسجد جامع غدیر خم, پلاک 11
