یکی از مهمترین مفاصل بدن که تکیهگاه کل وزن بدن محسوب میشوند، مفصل موجود در ناحیه پا است. در صورت آسیب دیدن این مفصل ممکن است نحوه قرارگیری مفاصل و استخوانهای بدن نسبت به یکدیگر تغییر کند و این مشکل میتواند باعث به هم خوردن تعادل فیزیکی و شیمیایی بدن فرد شود؛ بنابراین پرداختن بهسلامت مفاصل مهم بدن اهمیت ویژه دارد.
یکی از مشکلات رایج در ناحیه پا، صافی کف پا است که میتواند آسیبهای جانبی متفاوتی در قسمتهای متفاوت بدن ایجاد کند. پس شما هم اگر بهسلامت مفاصل کف پای خود شک کردهاید حتماً تا انتهای مطلب امروز که در کلینیک فیزیوتراپی سایا گردآوری شده است، همراه ما باشید.
صافی کف پا چیست؟
صافی کف (flat foot) پا یا قوس کم کف به شرایطی اطلاق میشود که هیچ فاصلهای بین کف پای شما و زمین باقی نباشد، یا فاصله اندکی وجود داشته باشد. قوس یا فرورفتگی پا از کودکی ایجاد میشود و ممکن است کف پای کودکان در هنگام ایستادن، به دلیل وجود بافتهای نرم یا اشکال در نحوه قرارگیری استخوانهای کف پا قوس نداشته باشند و فقط در صورت ایستادن کودک روی انگشتان پا این قوس قابلمشاهده باشد.
صافی کف پا به دلایل مختلفی مانند صدمات، عوامل ژنتیکی، آرتروز یا بیماری دیگر رخ میدهد. گاهی اوقات فشار زیاد بر روی پا، اصطکاک بیشازحد در مفاصل، عدم تعادل عضلات و فشار ناشی از وزن بدن میتواند باعث ایجاد ناهنجاری در قوس طبیعی پا شود.
تابهحال به علل صافی کف پا فکر کردهاید؟ یا درباره آن مطلبی خواندهاید؟ با ما همراه باشید تا برایتان از علل صافی کف پا بگوییم.
علل صافی کف پا چیست؟
- تأثیر وراثت
- اضافهوزن
- بارداری
- استفاده طولانی و مداوم از کفشهای پاشنهبلند
- دیابت
- فشارخون
- التهاب مفصلی روماتیسم
- برخی از آسیبهای فیزیکی و ضربات به مچ پا
- ضعف عضلانی در برخی ماهیچههای موجود در ناحیه پا
چگونه صافی کف پا را تشخیص میدهند؟
-
در کودکان:
در کودکان با داشتن علائمی نظیر علائم زیر میتوان تشخیص صافی کف پا داد؛ علائم عبارتاند از:
- درد، حساس به لمس و گرفتگی پا (ساق پا و زانو)
- چرخش پاشنه به خارج
- حرکات عجیب و تغییر در الگوی راه رفتن
- سختی در پوشیدن کفشها
- خستگی سریع بعد از انجام فعالیتهای فیزیکی
-
در بزرگسالان:
برای اینکه ببینید که دارای صافی کف پا هستید یا نه قسمت داخلی کف پای خود را حین ایستادن بررسی کنید. اگر صافی کف پا داشته باشید، این قسمت روی زمین خوابیده است و درصورتیکه در میانه داخلی کف پای شما از زمین فاصله داشته باشد صافی کف پا ندارید و آن فاصله را قوس میگویند.
عوارض کف پای صاف چیست؟!
به علت اهمیت ویژه مفاصل مچ و کف پا اختلال در این مفاصل میتواند شامل اثرات نامطلوبی زیادی شود؛ که عبارتاند از:
صافی کف پا میتواند فشار بیشتری به عضلات و مفاصل پا وارد کند. همچنین میتواند فشار وارده به رباطها و زردپیها را افزایش دهد.
صافی کف پا میتواند باعث درد و ورم ساق پا شود، وضعیتی که باعث درد در لبه داخلی استخوان درشتنی میشود. صافی کف پا در ورزشکاران بیشتر شبیه شکستگی استرسی در استخوان درشتنی است.
افرادی که کف پای صاف دارند و کفشهای نامناسب میپوشند دچار بیماری شناختهشدهای به نام بونیونت پا میشوند. بونیونت نوعی بیماری است که مفصل پایه انگشت شست پا را تحت تأثیر قرار میدهد و میتواند باعث آرتروز شود.صافی کف پا میتواند خطر التهاب مفصل را افزایش دهد که به دلیل افزایش استرس در پاشنه و مچ پا، تاندون آشیل را تحت تأثیر قرار میدهد درنتیجه ممکن است بتواند علائم نقرس را القا یا تشدید کند.
صافی کف پا ممکن است باعث ایجاد انگشت چکشی شود. وضعیتی که به دلیل پیچخوردگی یا خمیدگی انگشت باعث تغییر شکل انگشتان پا میشود. انگشت چکشی به دلیل عدم تعادل در عضلات یا رباطهایی که انگشت شست را صاف نگه میدارد، رخ میدهد. این مشکل میتواند باعث افزایش استرس بر عضلات پوستچرال و درنتیجه القا کمردرد شود.
وقتی صافی کف پای شما زیاد باشد، باعث تغییر چرخشی در نحوه حرکت مچ پا میشود. این تغییرات به سمت زانوی شما راه مییابد که میتواند منجر به سندرم درد پاتلوفمورال یا درد زانو شود. در این عارضه ممکن است رباط صلیبی آسیب جزئی ببیند.
هنگامیکه دچار صافی کف پا هستید، دامنه حرکت شما در وسط پا افزایش مییابد و این غیرطبیعی است. برای سازگار شدن پا با این شرایط، تاندون آشیل شما باید بیشتر کار کند که میتواند منجر به کشیدگی و التهاب آشیل شود.
-
ارتباط زانودرد و صافی کف پا:
صافی کف پا میتواند باعث تغییر موقعیت استخوانهای درشتنی و نازکنی شود و به علت اتصال استخوانهای درشتنی با استخوانهای ران، در صورت تغییر موقعیت استخوان درشتنی در اثر صافی کف پا، انتهای استخوانهای ران ممکن است به سمت داخل خم شوند (زانوی پرانتزی) که میتواند دردناک باشد.
پزشکان برای کاهش درد شما درمانهایی را پیشنهاد میکنند. درمان معمولاً ترکیبی از تمرینات زانو و پا است که همراه با ارتز پا برای اصلاح تراز مناسب است.
-
ارتباط درد لگن و صافی کف پا:
با از بین رفتن قوس کف پا، در بعضی افراد کل پا به سمت داخل میچرخد و هنگام رانندگی و دویدن محور ران را تغییر میدهد. این میتواند منجر به سندرم باند الیو- تیبیا، بورسیت مفصل ران، تغییرات دیسک بین مهرهای و دردهای کشاله ران شود.
اکثر افراد همه این علائم را ندارند بلکه فقط یک یا دو مورد را نشان میدهند. ناراحتی یا درد معمولاً بعد از ورزش بدتر میشود.
بازگشت تراز بندی پا به حالت طبیعی با استفاده از ارتزهای پا که برای تغییر عادت راه رفتن یا دویدن تجویزشده است، همراه با ورزشهای تقویتکننده، میتواند مفصل ران درد را تسکین دهد.
ارتباط کمردرد و صافی کف پا
صافی کف پا باعث میشود که انگشتان برخی از افراد بهصورت تغییر شکل دهد و منجر به نوسان بیشتری در قدمهای شما از چپ به راست میشود. این میتواند باعث کمردرد شود.
بعضیاوقات از بین رفتن قوسها متقارن نیستند، ممکن است از بین رفتن یک قوس در یک پا بیشتر باشد و باعث شود یکطرف لگن از طرف دیگر پایین باشد. مثل این است که با یک جفت کفش لنگهبهلنگه راه بروید. مفاصل پشت را تحتفشار قرار داده و باعث درد میشود.
هنگامیکه قوس کف پا از بین برود، مرکز بدن به جلو حرکت میکند و در قسمت لگن متمایل میشود و فشار را در پایین کمر افزایش میدهد و درد مفصلی ایجاد میکند.
درمان صافی کف پا
-
حرکات اصلاحی صافی کف پا:
بایستید و دستان خود را بهاندازه عرض شانه باز و روی دیوار، صندلی یا نرده قرار دهید.
یک پای خود را به جلو و پای دیگر را در پشت خود نگهدارید.
هر دو پاشنه را محکم به زمین فشار دهید.
ستون فقرات را صاف نگهدارید، پای جلوی خود را خمکنید و خود را به دیواره یا تکیهگاه نزدیک کنید، در این حالت احساس کشیدگی در پشت پا و تاندون آشیل خواهید داشت.
این وضعیت را به مدت ۳۰ ثانیه حفظ کنید.
هر طرف را ۴ بار انجام دهید.
-
ماساژ کف پا با توپ تنیس
روی صندلی بنشینید و در زیر پای خود یک توپ تنیس قرار دهید.
وقتی توپ را زیر پا میچرخانید روی قوس کف پا تمرکز کنید.
ستون فقرات را در راستای صاف نگهدارید.
این کار را به مدت ۲-۳ دقیقه انجام دهید.
سپس پای مخالف را انجام دهید.
-
تقویت قوس کف پا
بایستید و پاها را در وضعیت مستقیم قرار دهید.
با اطمینان از اینکه انگشتان پا در تماس با زمین هستند، وزن خود را تا لبههای بیرونی پاها بکشید تا جایی که میتوانید قوس کف پا را به سمت بالا ببرید.
سپس آن را به سمت پایین بیاورید.
در این تمرین عضلاتی را که به بلند کردن و قوس دادن کف پا کمک میکنند، درگیر خواهد شد.
۱۰–۱۵ بار تکرار کنید.
-
کشش و تقویت عضلات دوقلو
در حالت ایستاده، پاشنه پا را تا جایی که میتوانید بلند کنید.
برای کمک به تعادل خود میتوانید از صندلی یا دیوار استفاده کنید.
به مدت ۵ ثانیه پاشنه را در بالا نگهدارید و سپس به سمت پایین برگردید.
۲ تا ۳ ست با ۱۵-۲۰ تکرار انجام دهید.
-
بلند کردن انگشت شست پا
در حالت ایستاده، انگشت شست راست خود را به زمین فشار دهید و چهار انگشت دیگر خود را بالا ببرید.
سپس چهار انگشت پا را به زمین فشار دهید و انگشت شست را بلند کنید.
هر بار ۵-۱۰ بار انجام دهید و هر بار به مدت ۵ ثانیه بالا نگهدارید.
سپس تمرین را روی پای چپ خود انجام دهید.