دیابت یک بیماری مزمن و پیشرونده است که سالانه در سراسر دنیا میلیونها انسان را به خود گرفتار میکند. بسیاری از بیماران مبتلابه دیابت، از بیماری خود آگاه نیستند و به علت عدمتشخیص بهموقع، دچار عوارض خطرناک ناشی از بیماری میشوند. یکی از عوارض بیماری دیابت گرفتگی عضلات یا اسپاسم عضلانی است. امروز ما در این مطلب قصد داریم تا دربارهي تأثیر دیابت روی گرفتگی عضلانی صحبت کنیم، پس تا آخر مقاله با ما همراه باشید.
اسپاسم عضلانی چیست؟
اسپاسم عضلانی یا گرفتگی عضلات، درواقع انقباض غیرارادی ماهیچههای بدن است. این انقباض اغلب ناگهانی رخ میدهد و بهسرعت نیز رفع میشود، بااینحال ممکن است بسیار دردناک باشد. اسپاسم عضلانی میتواند بر هر یک از عضلات بدن تأثیر بگذارد و بخشی یا تمام یک یا چند ماهیچه را در یک گروه درگیر کند. بهطورکلی شایعترین عضلات برای اسپاسم عضلانی، عضلات رانها، ساق پا، دستها، بازوها و شکم هستند.
دیابت چیست؟
دیابت یک بیماری مزمن (طولانیمدت) است که بر نحوهي تبدیل غذا به انرژی توسط بدن تأثیر میگذارد.
بدن شما بیشتر غذایی که میخورید را به قند (گلوکز) تجزیه کرده و آن را در جریان خون آزاد میکند. وقتی قند خون شما بالا میرود، به لوزالمعده (پانکراس) فرمان داده میشود که انسولین ترشح کند. انسولین مادهای کلیدی است که قند خون را برای استفاده بهعنوان انرژی وارد سلولهای بدن میکند.
در بیماری دیابت، بدن انسولین کافی تولید نمیکند یا نمیتواند آنطور که باید از آن استفاده کند. وقتی انسولین کافی در بدن وجود نداشته باشد یا سلولها به انسولین پاسخ ندهند، قند خون بیشازحد در جریان خون باقی میماند. باگذشت زمان، این امر میتواند باعث مشکلات سلامتی جدی مانند بیماری قلبی، از دست دادن بینایی و بیماری کلیوی شود.
دیابت چه انواعی دارد؟
انواع دیابت عبارتاند از:
- دیابت نوع 1
- دیابت نوع 2
- دیابت بارداری
-
دیابت نوع 1
پزشکان هنوز دقیقاً نمیدانند چه چیزی باعث دیابت نوع 1 میشود اما بهطورکلی در این دیابت بنا به دلایلی مانند ژنها یا ویروسها، سیستم ایمنی بهاشتباه به سلولهای بتای تولیدکننده انسولین در لوزالمعده حمله میکند و آنها را از بین میبرد. درنتیجه بدن دیگر نمیتواند انسولین موردنیازش را تولید کند.
حدود 5 تا 10 درصد از بیماران دیابتی، به نوع 1 مبتلا هستند. علائم دیابت نوع 1 اغلب بهسرعت ایجاد میشود و معمولاً کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جوان را درگیر میکند. افرادی که به دیابت نوع 1 مبتلا هستند، برای زنده ماندن باید هرروز انسولین مصرف کنند.
-
دیابت نوع 2
در دیابت نوع 2، بدن نمیتواند بهخوبی از انسولین استفاده کند و قند خون را در سطح طبیعی نگه دارد. حدود 90 تا 95 درصد بیماران دیابتی، به نوع 2 مبتلا هستند. این بیماری عمدتاً در طی سالیان متمادی ایجاد میشود و معمولاً در بزرگسالان تشخیص داده میشود. شما ممکن است به این دیابت مبتلا باشید اما متوجه هیچ علامتی در خود نشوید، بنابراین اگر زمینهي این بیماری را دارید، حتماً قند خون خود را آزمایش کنید. دیابت نوع 2 را میتوان با دنبال کردن سبک زندگی سالم کنترل کرد یا به تأخیر انداخت. سبک زندگی سالم شامل موارد زیر میشود:
- کاهش وزن
- خوردن غذای سالم و مقوی
- ورزش کردن
-
دیابت بارداری
دیابت بارداری در زنان بارداری که هرگز دیابت نداشتهاند ایجاد میشود. اگر فردی دچار دیابت بارداری شود، کودک در معرض خطر بیشتری برای مشکلات سلامتی قرار میگیرد. اگرچه که دیابت بارداری معمولاً پس از تولد نوزاد از بین میرود؛ اما آن، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را در مراحل بعدی زندگی افزایش میدهد.
دیابت روی پروتئین بدن چه تاثیری میگذارد؟
پروتئین از مهمترین عناصر بدن است که همراه با کربوهیدرات و چربی موردنیاز بدن را تأمین میکند. پروتئین به بدن کمک میکند تا بافت و سلول جدید بسازد، بنابراین این عنصر در عضله سازی و ترمیم آسیبها بدن نقش مهمی دارد.
پروتئین همچنین بخشی از هر سلول بدن است و تقریباً یکششم وزن بدن را تشکیل میدهد.
پروتئین علاوه بر کمک به رشد بدن، میتواند توسط بدن به گلوکز تجزیه شود و بهعنوان انرژی مورداستفاده قرار گیرد (فرآیندی به نام گلوکونئوژنز).
کلیهها در بدن ما روزانه حدود یک تا دو لیتر ادرار تولید و از بدن خارج میکنند. مهمترین وظیفه کلیهها در بدن حذف مواد زائد از خون و نگهداشتن مواد ضروری ازجمله پروتئینها و گلوکز است. در به عبارتی، کلیهها اجازه دفع پروتئین و گلوکز به داخل ادرار را نمیدهند. حال اگر کلیهها این توانایی را از دست بدهند، مقداری پروتئین به ادرار نفوذ کرده و همراه آن دفع میگردد.
اثر دیابت روی پروتئین به این صورت است که دیابت میتواند به کلیهها آسیب برساند و باعث نارسایی کلیه شود. درنتیجهي این نارسایی، کلیه نمیتواند پروتئین لازم را نگه دارد؛ بنابراین بدن پروتئین را که یکی از عناصر تأمینکنندهی انسولین است را از دست میدهد.
تأثیر دیابت روی گرفتگی عضلانی به چه صورت است؟
دیابت میتواند منجر به عوارض مختلفی در بدن شود که درد و گرفتگی عضلانی یکی از این عوارض است.
افراد مبتلابه دیابت ممکن است گرفتگی عضلانی خفیف تا شدید را تجربه کنند. این اثر دیابت روی عضله به دلایل مختلفی ایجاد میشود که برخی از آنها عبارتاند از:
1. سطح گلوکز خون بالا یا پایین
گلوکز برای انقباض و شل شدن ماهیچهها و همچنین تبادل متعادل الکترولیتها مانند کلسیم، منیزیم و پتاسیم لازم است. هنگامیکه به دلیل قند خون بالا یا پایین عدم تعادل اتفاق میافتد، ممکن است گرفتگی عضلانی ایجاد شود.
پایین بودن سطح قند خود باعث گرسنگی عضلات و درنتیجه اسپاسم عضلانی میشود، درحالیکه قند خون بالای ناشی از کمبود نسبی انسولین موجب تولید مواد استونی میشود که این مواد منشأ بروز اسیدوز هستند. اسیدوز باعث ایجاد اختلالات هیدروالکترولیت و درنتیجه گرفتگی عضلانی میشود.
2. آسیب عصبی
دیابت باعث ایجاد تنگ شدن رگهای خونی میشود که همین امر گردش خون در بسیاری از بافتهای بدن را مختل میکند. به دلیل گردش خون ضعیف، ممکن است آسیب عصبی رخ دهد که این آسیب میتواند درنهایت باعث ایجاد گرفتگی عضلانی شود.
3. مصرف دارو
عوارض جانبی برخی از داروهای مورداستفاده برای درمان دیابت میتواند منجر به گرفتگی عضلات شود.
این داروها شامل انسولین، داروهای کاهشدهنده چربی (کلسترول)، داروهای ضد فشارخون، داروهای ضدبارداری خوراکی یا بتا آگونیستها هستند.
برای کاهش اثر دیابت روی عضله روشهایی ازجمله فیزیوتراپی، مصرف کافی ویتامینها و مواد مغذی و مصرف داروها وجود دارد.
معرفی بهترین کلینیک فیزیوتراپی
دیابت چگونه درمان میشود؟
درمان دیابت بستگی به نوع آن دارد و پزشکان بعد از مشخص کردن نوع دیابت روش درمانی مناسب را انتخاب میکنند.
انسولین روش اصلی درمان دیابت نوع 1 است. در این روش انسولین مصرفی جایگزین هورمونی میشود که بدن قادر به تولید آن نیست. انواع مختلفی از انسولین معمولاً توسط افراد مبتلابه دیابت نوع 1 استفاده میشود و هرکدام از این انسولینها در سرعت اثرگذاری و مدتزمان ماندگاری با دیگری متفاوت هستند:
انسولین سریع الاثر: این نوع انسولین در عرض 15 دقیقه شروع به کار میکند و اثرات آن بین 2 تا 4 ساعت باقی میماند.
انسولین کوتاه اثر: این مدل انسولین در عرض 30 دقیقه شروع به کار میکند و اثران آن 3 تا 6 ساعت طول میکشد.
انسولین متوسط اثر: این انسولین در عرض 2 تا 4 ساعت شروع به کار میکند و اثرات آن 12 تا 18 ساعت باقی میماند.
انسولین طولانی اثر: این مدل انسولین 2 ساعت پس از تزریق شروع به کار میکند و تا 24 ساعت دوام میآورد.
انسولین با اثر فوق العاده طولانی: این نوع انسولین 6 ساعت پس از تزریق شروع به تأثیرگذاری میکند و تا 36 ساعت یا بیشتر در بدن میماند.
انسولین مخلوط: انسولین مخلوط در عرض 5 تا 60 دقیقه شروع به اثرگذاری میکند و 10 تا 16 ساعت نیز در بدن باقی میماند.
در دیابت نوع 2 رژیم غذایی و ورزش میتواند به کنترل دیابت کمک کند. اگر تغییرات سبک زندگی برای کاهش قند خون کافی نباشد، ممکن است نیاز باشد دارو مصرف کنید.
برخی از افراد مبتلابه دیابت نوع 2 نیز انسولین مصرف میکنند.
اگر تشخیص دیابت بارداری دریافت کردید، باید سطح قند خون خود را چندین بار در روز در طول بارداری کنترل کنید. اگر قند خون زیاد باشد، تغییرات رژیم غذایی و ورزش ممکن است برای کاهش آن کافی باشد.
بااینحال، تحقیقات نشان داده است که حدود 15 تا 30 درصد از زنانی که به دیابت بارداری مبتلا میشوند، برای کاهش قند خون خود به انسولین نیاز دارند. انسولین برای کودک در حال رشد بیخطر است.
آیا میتوان از ابتلا به دیابت جلوگیری کرد؟
دیابت نوع 1 قابلپیشگیری نیست. اما انتخاب سبک زندگی سالم میتواند به جلوگیری از دیابت نوع 2 و جلوگیری از دیابت بارداری کمک کند. برای داشتن سبک زندگی سالم غذاهای سالم بخورید، فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید و وزن اضافه بدنتان را کم کنید.