آیا تابهحال دربارهی بیماری نقرس چیزی شنیدهاید؟ نقرس نوعی بیماری روماتیسمی شایع دردناک است که به دلیل تجمع بیشازحد اوریکاسید در بدن رخ میدهد نقرس با داروها و تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی قابلدرمان است. پس در ادامه با ما همراه باشید تا باهم دربارهی بیماری نقرس، علل، علائم و درمان آن بیشتر بدانیم.
بیماری نقرس چیست؟
نقرس نوعی آرتریت است که در اثر تجمع کریستالهای اسید اوریک در مفاصل ایجاد میشود. اوریکاسید مادهای است که از تجزیه مادهای بنام پورین در بدن به وجود میآید. پورینها مواد شیمیایی هستند که بهطور طبیعی در بدن ما ایجاد میشوند، اما در برخی مواد غذایی پروتئینی نیز وجود دارند. وجود مقداری اسید اوریک در بدن طبیعی است اما درصورتیکه این ماده به مقدار زیادی تولید شود و یا کلیهها توانایی دفع آن را بطور کامل نداشته باشند، در بدن تجمع یافته و منجر به بروز بیماری نقرس میشود.
بخشهای بدن که ممکن است تحت تأثیر بیماری نقرس قرار گیرند عبارتاند از:
- مفاصل
- بورس (کیسههای بالشتکی بین استخوانها و تاندونها)
- غلاف تاندون (غشاهایی که تاندونها را احاطه کردهاند)
- کلیهها
بیماری نقرس چه علائمی دارد؟
نشانه و علائم بیماری نقرس تقریباً همیشه بهطور ناگهانی و اغلب در شب رخ میدهد. این علائم عبارتاند از:
-
درد شدید مفاصل
بیماری نقرس اغلب انگشت شست پا را درگیر میکند، اما میتواند در مفاصل دیگر نیز رخ دهد. سایر مفاصل متداول شامل مچ پا، زانو، آرنج، مچ دست و انگشتان هستند. درد معمولاً در 4 تا 12 ساعت اول پس از شروع شدیدتر است.
-
ناراحتی طولانیمدت
پس از کاهش درد شدید، برخی از ناراحتیهای مفصلی ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشند. حملات بعدی ممکن است بیشتر طول بکشند و مفاصل بیشتری را درگیر کنند.
-
التهاب و قرمزی
مفصل یا مفاصل آسیبدیده متورم، حساس، گرم و قرمز میشوند.
-
دامنه حرکتی محدود
با پیشرفت بیماری نقرس، ممکن است نتوانید مفاصل خود را بهطور طبیعی حرکت دهید.
علل بیماری نقرس چیست؟
همانطور که در مطالب قبل گفته شد، بیماری نقرس زمانی اتفاق میافتد که کریستالهای اورات در مفصل شما جمع میشوند و باعث التهاب و درد شدید ناشی از حمله نقرس میشوند. هنگامیکه سطح اسید اوریک در خون شما بالا باشد، کریستالهای اورات تشکیل میشوند. بدن شما زمانی که پورینها را تجزیه میکند، اسید اوریک تولید میکند (موادی که بهطور طبیعی در بدن شما یافت میشوند).
پورینها همچنین در غذاهای خاصی ازجمله گوشت قرمز مانند جگر یا غذاهای دریایی شامل آنچوی، ساردین، صدف، گوشماهی، قزلآلا و ماهی تن یافت میشوند. نوشیدنیهای الکلی، بهویژه آبجو، و نوشیدنیهای شیرین شده با قند میوه (فروکتوز) نیز میتوانند باعث افزایش سطح اسید اوریک شوند.
بهطورمعمول، اسید اوریک در خون شما حل میشود و از طریق کلیهها وارد ادرار شده و دفع میشود. اما گاهی اوقات یا بدن شما اسید اوریک بیشازحد تولید میکند یا کلیههای شما اسید اوریک بسیار کمی دفع میکنند. وقتی این اتفاق میافتد، اسید اوریک در یک مفصل یا بافت اطراف آن تجمع یافته و بلورهای تیز و سوزن مانندی ایجاد میکند که باعث درد، التهاب و تورم میشود.
چه عواملی در بیماری نقرس خطرساز هستند؟
اگر سطح اسید اوریک در بدنتان زیاد باشد، احتمال ابتلا به بیماری نقرس بیشتر است. عواملی که سطح اسید اوریک را در بدن شما افزایش میدهند عبارتاند از:
- رژیم غذایی: خوردن دائم برنامه غذایی سرشار از گوشت قرمز و صدف و نوشیدن نوشیدنیهای شیرین شده با قند میوه باعث افزایش سطح اسید اوریک میشود که خطر ابتلا به بیماری نقرس را افزایش میدهد. مصرف الکل بهخصوص آبجو نیز خطر ابتلا به نقرس را افزایش میدهد.
- وزن: اگر اضافهوزن دارید، بدن شما اسید اوریک بیشتری تولید میکند و کلیهها برای دفع اسید اوریک با مشکل بیشتری مواجه خواهد شد.
- شرایط پزشکی: برخی بیماریها و شرایط خطر ابتلا به نقرس را افزایش میدهند. این بیماریها شامل فشارخون بالا درماننشده و بیماریهای مزمن مانند دیابت، چاقی مفرط، سندرم متابولیک و بیماریهای قلبی و کلیوی است.
- مصرف داروهای خاص: آسپرین با دوز پایین و برخی از داروهای مورداستفاده برای کنترل فشارخون (ازجمله دیورتیکهای تیازیدی، مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) و مسدودکنندههای بتا) میتوانند سطح اسید اوریک را افزایش دهند.
- سابقه خانوادگی نقرس: اگر سایر اعضای خانواده شما مبتلابه بیماری نقرس بودهاند، احتمال ابتلای شما به این بیماری بیشتر است.
- سن و جنس: بیماری نقرس بیشتر در مردان رخ میدهد. بااینحال، پس از یائسگی، سطح اسید اوریک زنان به مردان نزدیک میشود. مردان نیز بیشتر در سنین 30 تا 50 سالگی علائم نقرس را نشان میدهند درحالیکه زنان معمولاً علائم و نشانهها را بعد از یائسگی را نشان میدهند.
- جراحی یا ضربه: تجربه جراحی یا ضربه گاهی اوقات میتواند باعث حمله نقرس شود.
بیماری نقرس چه عوارضی دارد؟
افراد مبتلابه بیماری نقرس ممکن است به شرایط شدیدتری مبتلا شوند، مانند:
-
نقرس بازگشتی
برخی از افراد ممکن است دیگر هرگز نشانهها و علائم بیماری نقرس را تجربه نکنند. درحالیکه برخی دیگر چندین بار در سال علائم نقرس را تجربه میکنند. داروها میتوانند به پیشگیری از حملات نقرس و عود در افراد مبتلابه بیماری نقرس بازگشتی کمک کنند. در صورت عدم درمان، بیماری نقرس میتواند باعث فرسایش و تخریب مفاصل شود.
-
نقرس پیشرفته
بیماری نقرس اگر درمان نشود ممکن است پس از مدتی باعث ایجاد رسوبات کریستالهای اورات در زیر پوست در گرههایی به نام توفی شود. توفی میتواند در چندین ناحیه مانند انگشتان دست، دستها، پاها، آرنجها یا تاندونهای آشیل در امتداد پشت مچ پا ایجاد شود. توفیها معمولاً دردناک نیستند، اما در طول حملات نقرس متورم و حساس میشوند.
-
سنگ کلی
بلورهای اورات ممکن است در مجاری ادراری افراد مبتلابه بیماری نقرس جمع شوند و باعث ایجاد سنگ کلیه شوند. مصرف داروهای مربوطه میتوانند به کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه کمک کنند.
درمانهای خانگی بیماری نقرس چیست؟
برخی از درمانهای خانگی ممکن است به کاهش سطح اسید اوریک و جلوگیری از حملات نقرس کمک کنند. غذاها و نوشیدنیهای زیر برای بیماران مبتلابه نقرس پیشنهادشده است:
- گیلاس ترش
- منیزیم
- زنجبیل
- سرکه سیب رقیقشده
- کرفس
- چای گزنه
- دانه خار مریم
اما این موارد بهتنهایی برای کنترل بیماری نقرس کافی نیستند و اغلب نیاز به درمانهای پزشکی خواهید داشت.
درمانهای پزشکی بیماری نقرس چیست؟
اگر بیماری نقرس درمان نشود، درنهایت میتواند منجر به آرتروز نقرسی شود که شکل شدیدتری از آرتروز است. این وضعیت دردناک میتواند باعث آسیبهای جبرانناپذیر به مفاصل شما شود.
برنامه درمانی که پزشک شما توصیه میکند به علائم و شدت نقرس شما بستگی دارد.
داروهای موجود برای درمان نقرس به یکی از دو روش عمل میکنند: درد را تسکین میدهند و التهاب را کاهش میدهند، یا با کاهش سطح اسید اوریک از حملات نقرس در آینده جلوگیری میکنند.
داروهای تسکین درد نقرس عبارتاند از:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن
- کلشیسین
- کورتیکواستروئیدها
داروهایی که از حملات نقرس جلوگیری میکنند عبارتاند از:
- مهارکنندههای گزانتین اکسیداز، مانند آلوپورینول (لوپورین، زیلوپریم) و فبوکسوستات
- پروبنسید
همراه با داروها، پزشک ممکن است برای کمک به مدیریت علائم و کاهش خطر حملات نقرس در آینده به شما توصیه کند تا سبک زندگیتان را تغییر دهید. بهعنوانمثال، پزشک ممکن است شمارا به موارد زیر تشویق کند:
- در صورت مصرف الکل، مصرف الکل خود را کاهش دهید.
- اگر اضافهوزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
- اگر سیگار میکشید، سیگار را ترک کنید.
جراحی نقرس
بیماری نقرس معمولاً بدون جراحی قابلدرمان است. اما پس اگر برای مدت طولانی درمان نشود، این وضعیت میتواند به مفاصل آسیب برساند، تاندونها را پاره کند و باعث ایجاد عفونت در پوست روی مفاصل شود.
رسوبات سختی که توفی نامیده میشوند، میتوانند روی مفاصل شما و درجاهای دیگر مانند گوش انباشته شوند. این تودهها ممکن است دردناک و متورم باشند و بهطور دائم به مفاصل شما آسیب بزنند.
سه روش جراحی برای درمان توفوس وجود دارد که عبارتاند از:
- جراحی برداشتن توفوس
- جراحی فیوژن مفصل
- جراحی تعویض مفصل
اینکه پزشک شما کدامیک از این جراحیها را توصیه میکند به میزان آسیب، محل قرارگیری توفوسها و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد.
چگونه از بیماری نقرس پیشگیری کنیم؟
در اینجا چند نکته وجود دارد که میتوانید برای پیشگیری از بیماری نقرس انجام دهید:
- میزان مصرف الکل را محدود کنید.
- مقدار غذاهای غنی از پورین ازجمله گوشت قرمز را محدود کنید.
- رژیم غذایی کمچرب و غیر لبنی که سرشار از سبزیها است را دنبال کنید.
- وزن متعادل و سالم را حفظ کنید.
- از سیگار کشیدن خودداری کنید.
- بهطور منظم ورزش کنید.
- به میزان کافی آب بنوشید.
اگر شرایط پزشکی خاصی دارید یا از داروهایی استفاده میکنید که خطر ابتلا به بیماری نقرس را افزایش میدهد، از پزشک خود بپرسید که چگونه میتوانید خطر حملات نقرس را کاهش دهید.