آیا تابه‌حال چیزی درباره‌ی فاشیا ریلیز خوانده و یا شنیده‌اید؟ فاشیا برای مدت طولانی به‌عنوان یک بافت ثانویه نادیده گرفته می‌شد. زیرا باور بر این بود که فاشیا از ساختارهای اولیه مانند ماهیچه و استخوان اهمیت کمتری دارد. اما امروزه مربیان بدنسازی و ورزشکاران متوجه مزایا و کاربرد فاشیا ریلیز در بدنسازی برای بهبود سلامت و عملکرد شده‌اند. در ادامه‌ي مقاله با ما همراه باشید تا باهم درباره‌ی کاربرد فاشیا ریلیز برای بدنسازی بیشتر بدانیم.
فاشیا چیست؟
فاشیا لایه‌ای از بافت همبند زیر پوست است. جراحان قبلاً فکر می‌کردند که فاشیا بافتی است که فقط اندام‌ها، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را می‌پوشاند و آن‌ها در جای خود نگه می‌دارد. اما در حال حاضر، ثابت‌شده است که فاشیای بدن نه‌تنها برخی از تاندون‌ها، رباط‌ها و دیگر ساختارها را تشکیل می‌دهد، بلکه برخی از محققان معتقدند که تمام قسمت‌های بدن را نیز به هم متصل می‌کند.
اگرچه فاشیا شبیه یک‌لایه نازک بافت است، اما درواقع از چندین لایه تشکیل‌شده است و بین هر لایه ماده‌ای به نام هیالورونان وجود دارد. هر لایه از فاشیا دارای اعصابی است که آن را به‌اندازه پوست حساس می‌کند و اگر تحت‌فشار قرار بگیرد، سفت می‌شود. وقتی فاشیا سالم باشد، لغزنده و صاف است و به کمک مایع هیالورونان در حین حرکت با شما کشیده می‌شود. اما اگر خوب کار نکند می‌تواند ضخیم‌تر، چسبنده‌تر و خشک‌تر شود.
اگر مایع هیالورونان به دلیل استرس، ورزش نکردن و تغذیه نامناسب، خشک شود، فاشیا ممکن است اطراف ماهیچه‌ها را بگیرد و باعث سفت و فشرده شدن آن‌ها شود، که این امر جریان خون را محدود می‌کند و نه‌تنها تحرک را محدود کرده و باعث ایجاد گره‌های دردناک می‌شود (که به درد ناشی از این گره‌ها درد میوفاشیال می‌گویند) بلکه اگر بدنسازی می‌کنید ترمیم و ریکاوری عضلات پس از ورزش را سخت‌تر می‌کند.
اما خبر خوب این است که اشکال مختلف فاشیا ریلیز می‌تواند فاشیای شمارا دوباره به حالت سالم خود بازگرداند.
فاشیا ریلیز چیست؟
فاشیا ریلیز نوعی فیزیوتراپی و یک تکنیک درمانی دستی است که اغلب برای درمان سندرم درد میوفاشیال استفاده می‌شود. سندرم درد میوفاشیال یک اختلال درد مزمن است که به دلیل حساسیت و سفتی در بافت‌های فاشیا ایجاد می‌شود و درد معمولاً از نقاط خاصی در بافت‌های فاشیا به نام «نقاط ماشه‌ای» سرچشمه می‌گیرد.
فاشیا ریلیز بر تسکین درد از طریق کاهش تنش و سفتی در نقاط ماشه‌ای تمرکز دارد. اما درک اینکه کدام نقطه ماشه‌ای مسئول درد است همیشه آسان نیست. به همین دلیل، درمان فاشیا ریلیز اغلب در ناحیه وسیعی از عضله و بافت به‌جای نقاط منفرد استفاده می‌شود.
معرفی بهترین کلینیک فیزیوتراپی
فاشیا ریلیز چگونه کار می‌کند؟
بیشتر درمان‌های فاشیا ریلیز در طول یک جلسه ماساژ درمانی انجام می‌شود. اما برخی از کایروپراکتیک‌ها و پزشکان طب سنتی نیز ممکن است این روش درمانی را ارائه دهند.
در جلسات فاشیا ریلیز درمانگر به‌آرامی لایه‌های فاشیا را ماساژ می‌دهد تا نواحی سخت یا سفت شده را پیدا و شناسایی کند. فاشیای سالم و طبیعی باید انعطاف‌پذیر و کشسان باشد. سپس درمانگر در مناطقی که با یک فشار دستی سبک احساس سفتی می‌کند، شروع به ماساژ و کشش می‌کند تا در آزاد کردن این فشار و سفتی به بافت و غلاف کمک کند. این روند چندین بار در همان نقاط ماشه‌ای و در سایر نقاط محرک تکرار می‌شود تا اینکه درمانگر احساس کند که تنش کاملاً آزادشده است. ممکن است مناطقی که ماساژ درمانی فاشیا ریلیز روی آن‌ها انجام می‌شود، نزدیک منشأ درد یا جایی که شما بیشترین درد را احساس می‌کنید نباشد که این به این خاطر است که شناسایی دقیق اینکه کدام نقاطِ ماشه‌ای مسئول درد هستند همیشه آسان نیست، به همین دلیل فاشیا ریلیز روی شبکه گسترده‌ای از ماهیچه‌ها که تصور می‌شود حرکات ماهیچه‌ای و مفاصل را محدود می‌کنند و به ایجاد درد عضلانی گسترده کمک می‌کنند کار می‌کند. درواقع در این درمان سعی می‌شود با آزاد کردن نقاط ماشه‌ای در بخش وسیعی از سیستم عضلانی، تنش در بدن کاهش پیدا کند.
فاشیا ریلیز به‌ویژه در بدنسازی که امکان ایجاد آسیب زیاد است کاربرد فراوان دارد؛ پس در ادامه با ما همراه باشد تا بیشتر به فاشیا ریلیز در بدنسازی بپردازیم.
علل درد میوفاشیال در بدنسازی چیست؟
درد ناشی از عملکرد غلط فاشیا می‌تواند دو منبع داشته باشد. درد هم می‌تواند ناشی از ماهیچه‌های اسکلتی یا بافت‌های همبندی که توسط فاشیای تنگ به هم چسبیده‌اند باشد و هم ممکن است از بافت آسیب‌دیده فاشیا (گاهی اوقات در نقطه ماشه که در آن انقباض فیبرهای عضلانی رخ‌داده است) ناشی شود. به‌طورکلی درنتیجه گاهی در بدنسازی به خاطر محصور شدن، انقباضات و آسیب‌های ماهیچه‌ها و عضلات، گردش خون محدود می‌شود و انقباضات عضلانی افزایش پیدا می‌کند و درنهایت سفتی بافت‌های عضلانی و درد میوفاشیال ایجاد می‌شود.
فاشیا ریلیز در بدنسازی برای چه قسمت‌هایی از بدن مؤثر دارد؟
این تکنیک مدیریت درد برای قسمت‌هایی از بدن که زیاد مورداستفاده قرار می‌گیرند یا برعکس برای بخش‌هایی که مدت‌زمان طولانی‌ای به‌صورت ثابت یا بی‌حرکت باقی می‌مانند، واقعاً مفید است. این قسمت‌ها عبارت‌اند از:
- گردن
- شانه‌ها
- بازوها
- سر
- فک
- پایین کمر
- باسن
- ماهیچه ساق پا
- ماهیچه‌های چهارقلو
کاربرد فاشیا ریلیز در بدنسازی چیست؟
علم ثابت کرده است که فاشیا ریلیز در بدنسازی مزایای زیادی دارد. در ادامه به چند نمونه از کاربرد فاشیا ریلیز برای بدنسازی اشاره خواهیم کرد:
1. افزایش تحرک
در افرادی که بدنسازی یا ورزش دیگری کار می‌کنند، انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی بدنشان بسیار مهم است. و به نظر می‌رسد، برخی از تکنیک‌های ساده در فاشیا ریلیز می‌توانند تحرک و انعطاف‌پذیری بدن را بهبود بخشند.
یکی از این تکنیک‌ها، کشش ایستا است که برای رشد قابلیت کشسانی عضله و بافت همبند و افزایش دامنه حرکتی مفصل استفاده می‌شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که کشش ایستا می‌تواند هم باعث ایجاد سازگاری‌های مکانیکی و عصبی و هم منجر به افزایش 6 درصدی در تحرک شود.
2. کاهش درد
بسیاری از بدن‌سازان و ورزشکاران ممکن است در پی تمرینات خود درد در عضلات و مفاصل را تجربه کنند. این درد اغلب با فاشیای سفت و محدود همراه است. درنتیجه کاربرد دیگر فاشیا ریلیز در بدنسازی این است که می‌تواند این نوع درد را کاهش دهد.
یک مطالعه روی 80 بدن‌ساز مبتلابه کمردرد مزمن، کاهش 53.3 درصدی درد را پس از درمان‌های فاشیا ریلیز نشان داد.
3. افزایش بازیابی
تابه‌حال مطالعات متعددی به این نتیجه رسیده‌اند که فاشیا ریلیز می‌تواند درد عضلانی بعد از تمرینات بدنسازی را کاهش دهد. بنابراین می‌توان از آن به‌عنوان ابزاری برای کوتاه کردن دوره بهبودی استفاده کرد و از طریق آن برخی از ناراحتی‌های ناشی از تمرینات سخت را کاهش داد.
4. افزایش عملکرد
زمانی که فاشیای بدن نرم و انعطاف‌پذیر باشد، در مواقع لازم به‌خوبی کشیده می‌شود و این حرکت و عملکرد فیزیکی را افزایش می‌دهد. اما گاهی ممکن است اختلالی در کشسانی فاشیا رخ دهد و درنتیجه‌ی آن عملکرد فیزیکی کاهش پیدا کند. در چنین شرایطی هم فاشیا ریلیز می‌تواند مؤثر واقع شود.
فاشیای آزادشده جریان خون را افزایش می‌دهد که این امر می‌تواند تأثیر مستقیمی برافزایش عملکرد داشته باشد.
خطرات فاشیا ریلیز در بدنسازی چیست؟
خوشبختانه فاشیا ریلیز برای بدنسازی عوارض و خطرات بسیار کمی دارد.
در ابتدا توجه کنید که فاشیا ریلیز برای بدن‌سازان زیر مناسب نیست:
- بدن‌سازانی که سوختگی، جراحت یا زخم‌های دردناک دارند.
- بدن‌سازانی که شکستگی یا شکستگی استخوان‌دارند.
- بدن‌سازانی که استخوان‌های شکننده یا ضعیف دارند.
- بدن‌سازانی که ترومبوز ورید عمقی یا مشکلات ورید عمقی دارند.
- بدن‌سازانی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند.
در موارد بسیار نادر، فاشیا ریلیز در بدنسازی ممکن است باعث موارد زیر شود:
- خونریزی داخلی
- فلج موقت یا مشکل درحرکت عضلات
- واکنش آلرژیک به روغن‌ها، ژل‌ها یا لوسیون‌های مورداستفاده
- آسیب عصبی
سخن آخر
همان‌طور که در این مقاله خواندید ما ابتدا درباره‌ی فاشیا ریلیز و کاربرد آن در بدنسازی صحبت کردیم و گفتیم که فاشیا در بدن نقش و اهمیت زیادی دارد پس باید جدی گرفته شود زیرا اختلال در آن می‌تواند باعث دردهای وحشتناکی شود. در ادامه به فاشیا ریلیز و کاربرد آن در بدنسازی اشاره کردیم و توضیح دادیم که فاشیا ریلیز برای بدنسازی مزایای فراوانی دارد. برای مثال فاشیا ریلیز در بدنسازی به افزایش انعطاف‌پذیری بدن، تسکین درد عضلانی، بهبود گردش خون و افزایش عملکرد بدن کمک زیادی می‌کند.
