انجام ماساژ در دوران بارداری می‌تواند اثرات مفیدی برای مادران داشته باشد. ماساژ در دوران بارداری به‌خصوص به رفع درد کمر و پشت و همچنین آرامش مادر کمک می‌کند. اگرچه ماساژ در دوران بارداری غالبا خطری ندارد اما مادران باردار حتما باید به یک سری نکات توجه کنند. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا بیش‌تر راجع به ماساژ در دوران بارداری صحبت کنیم.
تأثیر ماساژ در دوران بارداری
سه‌ماهه دوم بارداری بهترین زمان برای گرفتن ماساژ است. در این دوره جنین به‌اندازه کافی رشد کرده و احتمالا حالت تهوع مادر نیز رفع شده. همچنین در این دوره است که ممکن است گرفتگی عضلات و درد پشت و کمر کم‌کم به سراغ مادر برود و فایده ماساژ بارداری برای مادر می‌تواند رفع یا کاهش این درد‌ها باشد.
در رابطه با فایده ماساژ بارداری می‌توان به نکته اشاره کرد که این ماساژ می‌تواند به رفع استرس مادر، رفع و بهبود گرفتگی عضلات کمک کند و در کاهش دردهایی مثل کمردرد، درد باسن و شانه نیز تأثیر بسیار مثبتی داشته باشد. از دیگر فواید ماساژ بارداری این است که، میزان هورمون اپی‌نفرین را که منجر به گرفتگی عروق می‌شود کاهش می‌دهد و باعث آرامش می‌شود. ماساژ بارداری می‌تواند کیفیت خواب را به‌خصوص در سه‌ماهه دوم و سه‌ماهه سوم بارداری افزایش دهد.
معرفی بهترین کلینیک فیزیوتراپی
نکات مهم برای انجام ماساژ در دوران بارداری
برای انجام ماساژ در دوران بارداری حتما با پزشک خود مشورت کنید. ماساژ می‌تواند برای برخی از زنان باردار مشکلاتی ایجاد کند. درصورتی‌که طبق نظر پزشک می‌خواهید برای ماساژ مراجعه کنید، بهتر است شرایط ماساژ بارداری را رعایت کنید تا راحتی شما و سلامت جنین حفظ شود:
- بهتر است از لباس‌های نخی گشاد و سبک استفاده کنید.
- اطمینان پیدا کنید که دست‌های ماساژ دهنده تمیز باشند.
- سعی کنید حتما قبل و بعد از ماساژ آب بنوشید.
- از شکم خود با استفاده از حوله یا بالش محافظت کنید.
- در سه ماه اول بارداری بهتر است که ماساژ دریافت نکنید. به‌خصوص در ناحیه‌ی لگن نباید هیچ‌گونه ماساژی انجام بشود.
- اگر در دوران بارداری می‌خواهید ماساژ بگیرید حتما سعی کنید با رعایت نکات ایمنی و شرایط ماساژ بارداری و زیر نظر ماساژ دهنده این کار را انجام دهید.
- استفاده از تخت‌های مخصوصی که در قسمت شکم سوراخ دارند برای جلوگیری از وارد شدن فشار به شکم مادر بسیار مناسب است. اگر تخت ماساژ بارداری وجود ندارد، بهتر است هنگام ماساژ به پهلو بخوابید.
- هرگز به ماساژ دهنده اجازه‌ی انجام ماساژ بر روی شکم را ندهید. همچنین از انجام ماساژهایی با فشار زیاد و به‌صورت عمیق در ساق پا خودداری کنید.
- هر زمان که در طول انجام ماساژ احساس درد یا ناراحتی داشتید، سریعاً به ماساژ دهنده اطلاع دهید.
- بعد از اتمام ماساژ کمی دراز بکشید و سریع بلند نشوید.
- اگر درد و تورم در پاهای خود دارید، قبل از انجام ماساژ باید حتما با پزشک خود صحبت کنید.
- اگر علائمی مثل تهوع، استفراغ، یا احتمال سقط‌جنین، جدا شدن زودهنگام جفت و زایمان پیش از موعد وجود دارید، اصلا نباید ماساژ انجام بدهید.
- نکته‌ی قابل‌توجه این است که استفاده از صندلی‌های ماساژی که در برخی مراکز عمومی وجود دارند، برای زنان باردار مناسب نیست. بهتر است برای ماساژ از یک ماساژ دهنده کمک بگیرید که با ماساژ زنان باردار آشنایی داشته باشد.
استفاده از روغن‌ها برای انجام ماساژ بارداری
استفاده از روغن‌های معطر، در شرایط ماساژ بارداری به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود. تنفس بوی برخی از این روغن‌ها یا جذب آن‌ها از پوست می‌تواند خطراتی برای جنین داشته باشد. اگر باردار هستید و می‌خواهید از روغنی استفاده کنید، مطمئن شوید که روغن موردنظر خطری برای بارداری نداشته باشد. همچنین قبل از استفادۀ از روغن، از ماساژ دهنده درخواست کنید که از حساسیت نداشتن پوست بدن شما به آن اطمینان حاصل کند. اگر بوی روغن ماساژ باعث حالت تهوع شما شد، بهتر است از ماساژ با آن روغن صرف‌نظر کنید.
روغن بابونه، مریم‌گلی، سرو، اکالیپتوس، کندر، لیمو، گریپ‌فروت، اسانس رز، سرو کوهی، اسطوخودوس، مرزنجوش، بهارنارنج، چوب صندل، پرتقال یا درخت چای از روغن‌هایی است که مصرف آن‌ها برای ماساژ در دوران بارداری مانعی ندارند. توجه داشته باشید که مصرف خوراکی این روغن‌ها هرگز و به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود. همچنین توجه کنید که استفاده از روغن سیاه‌دانه، زنجبیل شامی و برخی از روغن‌های دیگر می‌تواند خطرات بسیار جدی برای شما داشته باشد. بهتر است قبل از ماساژ در مورد تأثیر روغن‌ها در بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
شرایط ماساژ بارداری که باید رعایت شوند:
ماساژ در سه ماه اول بارداری ممنوع!
از ماساژ در سه‌ماهه اول بارداری خودداری کنید، چراکه سه‌ماهه اول دوران بارداری زمان بسیار حساسی است که خطر سقط‌جنین در بالاترین حد خود قرار دارد است ازاین‌رو مهم است که از هر چیزی که فشار بر رحم وارد می‌کند پرهیز شود. بهتر است تا شروع سه‌ماهه دوم یا هفته سیزدهم بارداری صبر کنید تا با اطمینان بیشتری بتوانید ماساژ را انجام دهید. اکثر متخصصان ماساژ بارداری، در سه‌ماهه اول بارداری خدمات ماساژ را به مادران باردار توصیه نمی‌کنند. ممکن است برخی از ماساژور‌های ناآگاه به شرایط بارداری با دریافت هزینه ماساژ بارداری حاضر به انجام این کار شوند، که بسیار خطرناک و اشتباه است. پس بهتر است مادران باردار همه به ممنوعیت ماساژ در سه ماه اول بارداری آگاه باشند و حتی با پرداخت هزینه ماساژ بارداری بسیار بالا هم، این کار را انجام ندهند.
مشورت با پزشک برای ماساژ بارداری
بهتر است پیش از شروع ماساژ بارداری حتما از پزشک خود بپرسید که آیا ماساژ برایتان مناسب است یا خیر، حتی بعد از ورود به سه‌ماهه دوم هم بهتر است که با نظر پزشک این کار را انجام دهید. این امر به‌خصوص در حالتی که مادر باردار شرایطی خاصی مثل دیابت، فشارخون بالا، درد شکم یا خونریزی داشته باشد باید حتما رعایت شود. تنها پزشک است که می‌تواند به‌صورت قطعی به شما بگوید که آیا این کار خطرناک است یا خیر. همچنین اگر مادر دچار تب باشد یا هنگام بیدار شدن در صبح کسالت داشته باشد نیز نباید ماساژ بارداری انجام شود.
توجه داشته باشید که نباید به‌طور مستقیم شکم فرد باردار را ماساژ داد. این کار می‌تواند علاوه بر ناراحتی برای مادر و جنین، به رحم هم فشار وارد کند. علاوه بر این ماساژ شکم در دوران بارداری می‌تواند مشکلات بزرگ‌تری نیز ایجاد کند به همین علت به‌طورکلی توصیه می‌شود ماساژ شکم را فراموش کنید.
البته گفتنی است که نوازش کردن سطح شکم مادر توسط خودش و یا همسرش بعد از هفته ۲۴ بارداری می‌تواند برای جنین بسیار مفید باشد.
ماساژ پرفشار خطرناک است
برای ماساژ حتما از حرکت‌های طولانی اما با فشار بسیار اندک استفاده کنید، ماساژهای پرفشاری مانند ماساژ بافت عمیق به‌هیچ‌عنوان در دوران بارداری توصیه نمی‌شود چراکه می‌تواند باعث ایجاد درد شدید و ناراحت‌کننده در بدن مادر بشود. لازم به ذکر است که فشار بیش‌ازحد از هر طریقی به بدن مادران باردار باعث ایجاد لخته خون می‌شود که می‌تواند خطرناک باشد.
روغن مخصوص ماساژ بارداری
در طول ماساژ بارداری از روغن‌هایی که به روغن‌های اسانسی یا ضروری معروف‌اند اصلا استفاده نکنید.
گفته می‌شود که بعضی از روغن‌ها مثل روغن ماساژ اسطوخودوس برای ماساژ در دوران بارداری بی‌خطر هستند.
بااین‌وجود، تاثیر روغن‌های اسانسی بر روی جنین در حال رشد کاملا مشخص نیست، ازاین‌رو بهتر است که از مصرف آن‌ها به‌طورکلی خودداری شود.
سخن آخر
یکی دیگر از موارد مهم در انواع ماساژ، هزینه ماساژ است که بسته به مدت زمان و نوع ماساژ ممکن است متغیر باشد. شاید به‌طورکلی ماساژ بارداری خطرات زیادی نداشته باشد اما حتما در درجه اول با پزشک خود مشورت کنید و شرایط ماساژ بارداری را هم حتما رعایت کنید. فایده ماساژ بارداری می‌تواند طیف وسیعی از نتایج را به دنبال داشته باشد، مانند افزایش اندورفین و همچنین بهبود سیستم گردش خون در بدن مادر. این تغییرات ممکن است به واکنش‌های غیرقابل‌پیش‌بینی منتهی شوند، به‌خصوص در بدن یک مادر باردار که دائما در حال تغییر است. اگر هنگام ماساژ احساس سرگیجه یا حالت تهوع داشتید، یا دچار انقباض شدید، ماساژ را متوقف کنید. در موقعیتی کاملا راحت تکیه دهید و استراحت کنید و سپس مقداری آب بنوشید. اگر طی یک ساعت بهتر نشدید، یا اگر انقباضات شدت گرفتند، بهتر است فورا با اورژانس بیمارستان تماس بگیرید و از آن‌ها کمک بگیرید.
